مطالعه مقایسه ای تزئینات رباط شرف، رباط ماهی، مقبره ارسلان جاذب و میل ایاز در گستره کالبدی

گستره کالبدی؛ عرصه ای است برای دسته بندی ویژگی های تزئینی به کاررفته در رباط های ماهی و شرف منسوب به دوره سلجوقی و مقبره ارسلان جاذب و میل ایاز منسوب به دوره غزنوی که شباهت ها و تفاوت های آنها را آشکار می سازد. موقعیت قرارگیری آثار مذکور در مسیرهای مهم ارتباطی، تاثیرپذیری نقوش تزئینی سلجوقی از غزنوی را نشان می دهد. هدف، تحلیل وجوه افتراق و اشتراک و ویژگی های خاص تزیینات رباط ماهی، مقبره ارسلان جاذب، میل ایاز و رباط شرف است. بنابراین ویژگی آرایه ها در تزیینات آثار مذکور چیست و مکان قرارگیری و نقاط افتراق و اشتراک آنها کدام اند؟. این پژوهش برای اولین بار روش مطالعه مقایسه ای را درگستره کالبدی برای بحث تزئینات آثار مورد بحث دردوره غزنوی و سلجوقی خراسان در محدوده تاریخی سنگ بست تا سرخس به کار بسته است. جهت انجام پژوهش از روش تاریخی و مقایسه بهره برده شده و جمع آوری داده ها با استفاده از مشاهدات میدانی، مطالعات کتابخانه ای و جستجوهای اینترنتی صورت گرفته است. یافته ها نشان داد؛ بنای رباط شرف و رباط ماهی که منسوب به سلجوقی قلمداد می گردد؛ تحت تاثیر آرایه های منسوب به دوره غزنوی بوده است. در مجموع باتوجه به زمان ساخت رباط شرف که متاخرترین اثر این بررسی است استفاده از تزئینات متعدد بررسی شده در ۳ اثر دیگر مشهود است و به گونه ای مجموع تجارب به کارگیری تزئینات را نشان می دهد.

Keywords:

تزئینات آجری , تزئینات گچی , رباط شرف , رباط ماهی , مقبره ارسلان جاذب , میل ایاز