ذبیح اله مسعودی - دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه مازندران
عابد تقوی - دانشگاه مازندران - دانشکده هنر و معماری- گروه آموزشی باستان شناسی
حسن هاشمی زرج آباد - دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران
پرستو نعیمی - پژوهشگاه میراث فرهنگی- پژوهشکده حفاظت و مرمت

تجمع معادن غنی از انواع فلزات در منطقه خراسان بزرگ و پیشینه درخشان در تولید آثار فلزی از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی سبب شد تا متون ومنابع کهن همواره بر پویایی فلزکاری در ولایات شمال شرقی و جنوب شرقی ایران تاکید ورزند.این مناظق به دلیل داشتن معادن غنی فلزی از گذشته های دور تاکنون از اهمیت زیادی برخودار بوده است. هر چند در سالیان گذشته تحقیقات جدیدی در رابطه با مطالعه استخراج کانی از معادن باستانی و ذوب این کانی ها در مناطق مذکور انجام شده است اما درخور استعدادهای فرهنگی- تاریخی این پهنه فرهنگی نبوده است. شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی در حاشیه ی کویر لوت در محاصره دو تا از خشک ترین و گرم ترین کویرهای ایران یعنی کویر لوت در شرق و دشت کویر در غرب و شمال غرب قرارگرفته است.. در این منطقه فرهنگی شواهد بسیار زیادی از محوطه های ذوب و همچنین کانسارهای معدنی وجود دارد که هم از لحاظ شواهد ذوب و استحصال فلز و هم به واسطه وجود شواهد استخراج فلزحائز اهمیت است طی بررسی های میدانی باستان شناسی در سالهای ۱۳۹۴، ۱۳۹۷و ۱۴۰۰ در این پهنه فرهنگی ۳ معدن و ۱۲ محوطه ذوب فلز مورد کشف قرارگرفته است که بیانگر نقش و اهمیت معدن کاوی و فلزگری کهن در حیات اجتماعی و اقتصادی آن است. این پژوهش سعی دارد با استناد به نتایج بررسی روشمند میدانی باستان شناسی، متون و منابع نوشتاری ، با روش توصیفی- تحلیلی شواهد مرتبط با صنعت فلزکاری، فناوری ذوب و نوع ....

بررسی باستان شناسی, فلزگری کهن, بقایای ذوب فلز, طبس, معدن کاوی