سمیه مسعودی - معماری، موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری، مشهد، ایران
فائزه نبوی - استادیار، گروه معماری، عضو هیت علمی موسسه آموزش عالی بینالود،مشهد، ایران

تجربه پیشینیان در خلق فضای معماری و شناخت آن نیازمند زبان هنر است. ارتباط معماری با هنر موجب خلق فضا با تزئینات و ترکیب با الگوهای مختلف میشود. نقاشی و معماری در عنصر فضا مشترک هستند. در معماری مدرن با فرهنگ های مختلف، دغدغه ارتباط بین معماری گذشته و حال، چه عملی و چه نظری وجود دارد. با از بین رفتن برخی آثار معماری اطلاعاتی از آنان در دسترس نیست. بررسی و شناخت آثار نگارگری لایه های اجتماعی فرهنگی، عناصر و اصول به کار رفته در آن را میتوان شناخت تا به عنوان مدارک تاریخ معماری معرفی شوند. مکتب هرات از مکاتب تاثیرگذار در نگارگری که اجزا معماری در آن به وفور استفاده شده و نقطه اوج آن دوره تیموریان بود. هدف از این تحقیق تحلیل نگاره ها و آثار معماری است تا به شناخت اصول معماری ایران بپردازیم. شهرهای مشهد و هرات در دوره تیموریان شهرهای مهم خراسان بزرگ بوده اند. جایگاه ویژه مساجد در فرهنگ و آیین مسلمانان مورد توجه مردم و زمامداران بوده است. در این پژوهش با منابع کتابخانه ای و با روش توصیفی– تحلیلی و تفسیری تاریخی، با تحلیل فضای مسجد در معماری و نگارهها سعی بر یافتن اصول معماری ایرانی داریم. و از نگاره ها به عنوان سند تاریخی و بناهای شاخص در مشهد و هرات در پیشبرد چگونگی یافتن اصولی برای فضاسازی در معماری و نگارگری استفاده میکنیم و به تاثیری که اصول معماری ایرانی هم در بناها و هم در نگارگری گذاشته است میپردازیم. تا این اصول در سایر بناها نیز مورد استفاده قرار بگیرد.

اصول معماری ایرانی, مکتب نگارگری هرات, فضاسازی معماری ایرانی, مسجد