احمد رمضانی مقدم - دانشکده فیزیک، دانشگاه کاشان، کاشان، اصفهان، ایران
فرهاد ساسانی قمصری - دانشکده فیزیک، دانشگاه کاشان، کاشان، اصفهان، ایران

داشتن یک ابزار پایش تابش همراه و قابل دسترس برای آحاد جامعه خصوصا در مواجهه با پرتوهای ناشی از حوادث ناخواسته ی هسته ای می تواند یک راهکار برای انجام پایش را فراهم نماید. در این پژوهش امکان استفاده از تلفن همراه هوشمند به عنوان ابزار مورد نظر بررسی شده است. اساس کار پایش بر مبنای حساسیت محیط نیمه رسانای CCD و CMOS به کار رفته در دوربین های تلفن همراه به پرتوهای یونیزان است. این حس گرها پس از دریافت پرتوهای یونیزان مانند پرتوی گاما و ایکس می توانند در اثر فرآیندهایی مانند پدیده فتوالکتریک انرژی پرتو فرودی را دریافت کرده و با ایجاد یونیزاسیون در محیط نیمه رسانای حس گر حامل های بار ایجاد کنند. جریان حاصل از جمع آوری حامل های بار منجر به ثبت نقاط روشن (تابش گرفته) و تاریک (تابش نگرفته) در حس گر دوربین خواهد شد. اندازه گیری چگالی نقاط روشن و تاریک در تصاویر ثبت شده امکان برآورد میزان پرتوگیری را فراهم می کند. در این پژوهش چهار دوربین با کیفیت و برند های مختلف انتخاب و فرآیند دزیمتری برای دو چشمه ی تابش گامای ۶۰Co  و ۱۳۷Cs بررسی شده است. نسبت مساحت کل نقاط روشن شده به تعداد پیکسل های روشن شده در واحد زمان تعیین شده است. و با توجه به این که این نسبت متناسب با دز دریافتی است، ضریب کالیبراسیون برای هر دوربین به دست آمده است. در اندازه گیر های انجام شده تاثیر زمان مرگ، قدرت تفکیک، پایداری و تکرارپذیری یررسی و تصحیحات لازم اعمال گردیده است. نتایج به دست آمده نشان می دهند که برای همه دوربین های بکارگرفته شده یک رابطه خطی بین نتایج ثبت شده با میزان دز دریافتی وجود دارد.

دزیمتر شخصی و محیطی, آشکار سازی, اشعه های یونیزان, دوربین موبایل, ایمنی در برابر اشعه, حس گر های تصویر CCD و CMOS, دزیمتری اشعه گاما