فرنوش میرباقر آجرپز - کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده پزشکی، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران.
اکرم دهقانی - استادیارگروه روانشناسی، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده پزشکی، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران.

مقدمه: مداخلات مبتنی بر تصمیم، ابزارهایی به نام تصمیم یاردارند که رسیدن به تصمیم درمانی مشترک (بین پزشک، بیمار وخانواده) را تسهیل می کنند. تصمیم یارها در قالب های مختلف (مانند کتابچه، وب سایت و ...) ارائه می شوند. کتابچه «چگونه تصمیمات درمانی مناسب بگیریم؟» ابزاری است که می تواند به بیماران دوقطبی نوع II کمک کند تا بین گزینه های درمان دارویی و روان شناختی دست به انتخاب بزنند و با توجه به اهداف و ارزش های خود به تصمیم درمانی برسند. این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی کتابچه مذکور بر تبعیت از درمان بیماران دوقطبی نوع II انجام شد.روش: بررسی پیش رو از نوع پژوهش های  نیمه آزمایشی (طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه) بوده و جامعه آماری متشکل از تمامی زنان و مردان مبتلا به اختلال دوقطبی نوع II در شهر اصفهان در سال های ۱۴۰۱-۱۴۰۲ بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، ۳۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه ۱۵ نفری (آزمایش و کنترل) تقسیم شدند. شرکت کنندگان به پرسش نامه تبعیت از درمان در بیماری های مزمن مدانلو پاسخ دادند. پروتکل مداخله مبتنی بر تصمیم ، بر اساس کتابچه مذکور در چهار جلسه (۴۵ دقیقه) برای بیماران گروه آزمایش اجرا شد. بنابراین، پزشک و روانشناس با توجه به ترجیحات بیمار و مشارکت فعالانه وی، درمان دارویی و روان شناختی را شروع کردند؛ درحالی که اعضای گروه گواه با تصمیمات درمانی گرفته شده توسط پزشک یا روان شناس خود، روند درمان را آغاز کرده و ادامه دادند. پس از دو ماه از گروه آزمایش و گواه پس آزمون گرفته شد. در نهایت داده ها از طریق تحلیل کواریانس چندمتغیره مورد تفسیر قرار گرفت.نتایج: یافته ها نشان داد، با تعدیل نمرات پیش آزمون، بین گروه های آزمایش و کنترل در مرحله پس آزمون در زیر مقیاس های «اهتمام ، مشارکت، چسبیدن به درمان و تعهد به درمان» تفاوت معناداری وجود دارد. بنابراین، مداخله مبتنی بر تصمیم به ترتیب با مجذور اتای  ۳۵/۰،  ۲۴/ ۰،  ۳۰/۰ و ۶۴/۰ بر بهبود مولفه های تبعیت از درمان  شامل «اهتمام، مشارکت ، چسبیدن به درمان و تعهد به درمان» موثر است.بحث و نتیجه گیری: براساس یافته های این مطالعه، می توان نتیجه گرفت که مداخله مبتنی بر تصمیم بر اساس کتابچه چگونه تصمیمات درمانی مناسب بگیریم؟ گزینه مناسبی برای بهبود و افزایش تبعیت از درمان در بیماران دوقطبی نوع II است.

مداخلات مبتنی بر تصمیم, تصمیم یار, کتابچه, تبعیت از درمان, دوقطبی