میثم امیری - استادیار گروه مالی و بانکداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
سمیرا فراهانی - کارشناس ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

طی دهه های اخیر، کارکرد بازارهای مالی و بانک ها دستخوش تحولات چشمگیری شده و موسسات بسیاری شبیه به عملکرد بانک های متعارف، در خارج از ساختار نظارتی بانک مرکزی رشد کرده اند که تحت عنوان بانکداری سایه ای از آن ها یاد می شود. بانکداری سایه ای به جای تمرکز بر فعالیت های سنتی بانک های متعارف، مجموعه متنوع تری از منابع،  ابزارها و ... را به کار گرفته و توانسته ضمن ایجاد تغییر در ریسک های اقتصادی، بر تحولات و سیاست های اقتصادی کشورها نیز موثر باشد. در این مطالعه به منظور برآورد بانکداری سایه ای و رابطه آن با بانکداری متعارف، طی سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ از مدل سازی تابع تقاضای پول در چارچوب یک سیستم معادلات هم زمان در کنار تابع مین فلکس لارنت که قابلیت انعطاف پذیری دارد، بهره گرفته شده است. همچنین با توجه به بحث واریانس ناهمسانی، مدل BEKK GARCH را برای برآورد مدل به کار برده تا به رفع ناهمسانی موجود کمک نماید. بررسی ها و نتایج این پژوهش نشان می دهد که  طی دهه اخیر بانکداری سایه ای با نرخ فزاینده ای رشد نموده و در دهه ۹۰ بانکداری متعارف و بانکداری سایه ای براساس شاخص کشش جانشینی موریشیما، جانشین یکدیگر بوده اند. همچنین نتایج نشان می دهد اثر سرریز شوک های سپرده کوتاه مدت و صندوق های با درآمد ثابت بر اوراق اسلامی مثبت، افزایشی و معنی دار است. در سوی مقابل، اثر سریز شوک های صندوق های با درآمد ثابت بر پول نقد و سپرده کوتاه مدت، بی معنی بوده است.

تقاضای پول, تابع مین فلکس لارنت, بانکداری سایه ای, کشش جانشینی موریشیما