لاله زکایی - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
اسماعیل اکبری - گروه فیزیولوژی و فارماکولوژی، دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مازندران
مرتضی زنده دل - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
وهاب باباپور - دانشگاه تهران

اورکسین نوروپپتیدی است که عمدتا در نورون های داخل و اطراف هیپوتالاموس جانبی موضعی شده است و به دو گیرنده ی اورکسینی نوع ۱ و ۲ متصل می گردد. حضور نورون های اورکسینرژیک در ناحیه آکومبنس نیز به اثبات رسیده است. پژوهش های پیشین نقش اورکسین در هسته رافه پشتی و هیپوکامپ را در فرآیندهای یادگیری و حافظه نشان داده اند، اما تاکنون هیچ مطالعه ای به اثرات اورکسین موجود در ناحیه آکومبنس بر حافظه اجتنابی نپرداخته است. در مطالعه حاضر، نقش گیرنده های اورکسینی ۱ و ۲ در ناحیه اکومبنس بر تثبیت و به خاطر آوری حافظه اجتنابی غیرفعال در موش های صحرایی بررسی شد. به این منظور ۲۴ موش صحرایی نژاد ویستار تهیه و ۴ آزمایش در محیط شاتل باکس طراحی و اجرا شد. به گروه های آزمونی هر آزمایش پس از آموزش، به ترتیب محلول کنترل (DMSO)، آنتاگونیست گیرنده اورکسینی نوع ۱ (SB۳۳۴۸۶۷-A) و آنتاگونیست گیرنده اورکسینی نوع ۲ (TCS-OX۲-۲۹) از طریق کانول به ناحیه آکومبنس تزریق شد. نتایج نشان داد در مرحله تثبیت حافظه اجتنابی غیرفعال، تجویز SB۳۳۴۸۶۷-A مدت زمان ماندن در قسمت روشن و اولین زمان ورود به قسمت تاریک محفظه را به طور معناداری در مقایسه با گروه کنترل کاهش داد (۰۵/۰ p<)، در حالیکه تجویز TCS-OX۲-۲۹ اثر معناداری به دنبال نداشت (۰۵/۰ p>). در مرحله به خاطر آوری حافظه اجتنابی غیرفعال نیز تجویز مستقل SB۳۳۴۸۶۷-A و TCS-OX۲-۲۹ تغییر معناداری در مدت زمان ماندن در قسمت روشن و اولین زمان ورود به قسمت تاریک محفظه ایجاد نکرد (۰۵/۰ p>). با توجه به نتایج، احتمالا حذف کارکردی گیرنده اورکسینی نوع ۱ روند تثبیت حافظه اجتنابی غیر فعال را تحت تاثیر قرار می دهد و آن را مختل می کند.

گیرنده های اورکسینی، حافظه، ناحیه آکومبنس، موش صحرایی