حامد نادری سالم - انستیتو مهندسی نفت، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه تهران، ، تهران، ایران
بهنام صدایی - انستیتو مهندسی نفت، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه تهران، تهران

تحریک چاه های نفت و گاز از ضروری ترین عملیات ها برای بهبود تولید هیدروکربن است. یکی از راه های انجام موفق تحریک چاه، استفاده از ژل سورفکتانت ویسکوالاستیک است. این ژل ها همراه با ژل شکن ها برای جلوگیری از مسدود کردن مسیر هیدروکربن های مخرن به داخل چاه های تازه تحریک شده، استفاده می شوند. ژل های سورفکتانت ویسکوالاستیک (VES) مزایای متعددی نسبت به ژل های پلیمری دارند، به دلیل خطر اسیب کمتری که نسبت به ژل های پلیمری برای آسیب سازند دارند. با این حال، هیچ مجموعه ای از دسته های ژل شکم مورد استفاده برای ژل های VES وجود ندارد. با توجه به اهمیت ژل شکن ها و ژل های VES، این بررسی انواع ژل شکن های موجود برای ژل های VES را جمع آوری می کند. ژل شکن های VES را می توان به ژل شکن های بیرونی و داخلی طبقه بندی کرد. ژل شکن های بیرونی با ژل های VES موجود در مخزن تماس می گیرند، در حالی که ژل شکن های داخلی همراه با VES به مخزن تزریق می شوند. ژل شکن های بیرونی شامل نفت مخزن، حلال متقابل و میکروارگانیسم هایی ماند باکتری ها می شود. ژل شکن های داخلی از پروتئین های، اسیدها، پلیمرها، نانوذرات اصلاح شده، عوامل اکسید کننده با ترکیبی از این دسته ها تشکیل شده اند. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که ژل شکن های داخلی کارآمدتر از ژل شکن های بیرونی هستند. در مورد چگونگی کاهش ویسکوزیته، ژل شکن ها مایسل های میله ای شکل را در ژل ها تغییر می دهند. مایسل های میله ای شکل را می توان به میکروامولسیون تبدیل یا کوتاه کرد. در برخی موارد، ساختار مولکولی VES تغییر می کند و منجر به تخریب مایسل های میله ای شکل می شود. با این ووجود، برخی از مکانیزم های پیشنهادی تایید نشده اند، زیرا ترسیم آنها تنها بر داده های رئولوژیکی تکیه دارد. در نهایت، گزارش هایی مبنی بر استفاده موفق از ژل شکن های بیرونی و داخلی در این زمینه وجود دارد. در نتیجه، ژل شکن ها با موفقیت با ژل های VES بای بهبود تولید هیدروکربن استفاده شده اند. با این حال، ژل شکن های داحلی ممکن است به طور قابل توجهی تولید هیدروکربن را در مقایسه با ژل شکن های بیرونی بهبود بخشند.

سورفکتانت ویسکوالاستیک، ژل، ژل شکن، تحریک اسیدی چاه