مسلم سلیمانی یان - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه سیدجمال الدین اسدآبادی

در اواخر قرن نوزدهم میلادی، تعدادی از نمایندگان و اندیشمندان جهان اسلام در برابر حکومت ستم و استبدادواکنش نشان دادند. یکی از این اندیشمندان، سید جمال الدین اسدآبادی است که تاثیر شگرفی بر جهان اسلامنهاد. وی تلاش زیادی را برای همراه کردن علما و روحانیون داخل و خارج ایران بر علیه استبداد خاندان قاجارانجام داد. یکی از مهم ترین این همکاری ها در جنبش تنباکو و انقلاب مشروطه دیده می شود. انقلاب مشروطهایران نیز آغاز خود را مرهون تلاش های سید جمال الدین است. بر این اساس پژوهش حاضر در صدد پاسخ بهاین سوال می باشد که استراتژی و جهانبینی سید جمال الدین اسدآبادی در پیوند مردم با علما علیه استبدادحکومت قاجار چگونه بازتاب یافته است؟ دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که سید جمال الدین به طورمستقیم و غیرمستقیم افکار انقلابی ضد ناصرالدین شاه و ضدسلطنت استبداد را در ایران تبلیغ می کرد و درخطابه های خود مکرر از حکومت مشروطه نام برده و این خطابه ها در حرکت ایرانیان به سوی نهضت آزادیتاثیر عمیقی داشت. بنابراین باید سید را رهبر و بازیگر اول مشروطه ایران دانست .

سید جمال الدین، علما و روحانیون، استبداد، جنبش تنباکو