زینب صداقتیان - گروه علوم انسانی،دانشگاه فنی و حرفه ای (استادیار)، تهران، ایران

پژوهش حاضر می کوشد نقش «اخلاق» در «توسعه و پیشرفت فناوری های نوین» را بررسی کند. و به این سوال اساسی پاسخی درخور دهد که اخلاق در توسعه و پیشرفت فناوری های نوین چه جایگاه و نقشی دارد؟ برای سخن گفتن از نقش «اخلاق در «توسعه فناوری های نوین» راهی جز آن نداریم که معنای موجود از اصطلاحات «اخلاق»، «توسعه» و «فناوری» را مشخص کنیم. اخلاق به عنوان مبنایی ترین اصل در توسعهفناوری ها به حساب می آید همچنان که توسعه فرهنگی مبنای توسعه فناوری ها به حساب می آید. تنها اخلاقی که می تواند انسان را به سعادت رهنمونسازد اخلاق دینی (اسلامی) است نه مکاتب اخلاقی که در غرب توسط اندیشمندان اخلاقی ارائه گردیده است. در اخلاق اسلامی نیز عدالت فردیو اجتماعی به عنوان مبنایی ترین فضیلت آمده است، بدین معنی که اگر چنانچه بتوان آحاد جامعه اسلامی را متعلق به فضیلت عدالت نمود درواقعیافته ایم. بر این اساس در پژوهش پیش رو برانیم تا با بررسی مهم ترین چالش های ایجاد شده از سوی فناوری های به توسعه حقیقی یا ایده آل دستنوین، به نقش و کارکرد اخلاق فناوری در حل این چالش ها بپردازیم. مسئله ای که در تحقیقات پیشین کمتر مورد توجه قرار گرفته است چرا کهاکثر مطالعات در این حیطه متمرکز بر مسائل حقوقی و تنظیم گیری بوده و کمتر از دیدگاه اخلاقی به این چالش ها پرداخته اند. جهت نیل به هدفاست و منابع کتابخانه ای و مراجعه به اسناد، ابزار تحلیل و تبیین بوده اند. براساس یافته ها می توان پژوهش از روش تحقیق کیفی بهره گرفته شدهاخلاق و فناوری را دو بال تکامل محسوب نمود. در کل، جلوگیری و کاهش جنبه های منفی فناوری های نوین از سه طریق فناوری، قانون وتدریج می تواند در فرهنگ و ارزش های افراد رسوخ می شود که بهپذیر است که در این بین روش اخلاقی روشی عادی محسوب اخلاق امکانکرده و موجب کاهش اثرات منفی گردد. با رشد فناوری های نوین، بایستی اخلاق هم توسعه یابد.

پیشرفت، توسعه، فناوری های نوین، اخلاق