فرناز گودرزی - کارشناس
رحیمه بیرام پور - کارشناس
محمد محمدی - کارشناس
نرجس اخلاقی - کارشناس
زهرا دادجو - کارشناس

زمینه و هدف: اختلال اتیسم یک اختلال عصبی رشدی است. افراد مبتلا به این اختلال، نشانه های بالینی خاصی مانند اختلالات تعامل اجتماعی-ارتباطی و رفتارهای تکراری و کلیشه ای را نشان می دهند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر کاهش اضطراب و افسردگی در مادران دارای کودک با اختلال طیف اتیسم انجام شد.روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع نیمه آزمایشی با گروه کنترل و طرح پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه مادران کودکان مبتلا به اتیسم مرکز امید رهایش مشهد به تعداد ۵۳ نفر تشکیل دادند. نمونه آماری ۲۴ نفر و به صورت در دسترس بود که به روش گمارش تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش(هر گروه ۱۲نفر) جایگزین شدند. پس از تعیین گروه های مورد نظر، از هر دو گروه پیش آزمون گرفته شد. آنگاه گروه آزمایش، آموزش طرحواره درمانی را به صورت گروهی، طی ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای و هر هفته یک جلسه، دریافت کرد و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. بعد از اتمام برنامه، مجددا از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس اضطراب بک و افسردگی بک بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی(میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی(تحلیل کواریانس تک متغیره و چند متغیره) با کمک نرم افزار SPSS ویراست۲۴ تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش طرحواره درمانی بر اضطراب و افسردگی در مادران دارای کودک با اختلال طیف اتیسم موثر بود.نتیجه گیری: پیشنهاد می شود آموزش طرحواره درمانی برای والدین کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم، توسط سازمان آموزش و پرورش استثنایی و سازمان بهزیستی کشور در قالب برنامه های آموزش خانواده در مراکز آموزشی و توان بخشی، در دستور کار قرارگیرد.

طرحواره درمانی، اضطراب، افسردگی، اتیسم