مهشاد سعیدی - کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)
مینا مستاجران گورتانی - کارشناسی ارشد معماری داخلی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد
صدف السادات مصطفوی قهفرخی - کارشناسی ارشد معماری داخلی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

مطالعات و بررسی های انجام شده در اصول فرآیند معماری در مناطق مختلف نشان دهنده ارتباط تنگاتنگ معماری مرسوم آن منطقه یا منطقه با اقلیم جغرافیایی است . بررسی ویژگی های سبک های معماری در مناطق مختلف از نظر شرایط اقلیمی می تواند در ارائه الگوهای معماری بهینه موثر باشد. مسکن بومی در اقلیم گرم و خشک ایران همواره آسایش حرارتی و محیطی را برای ساکنین به ارمغان آورده است. شایان ذکر است که اصول طراحی و معماری مسکن با شرایط اقلیمی آسایش محیطی و صرفه جویی در مصرف انرژی و کنترل شرایط محیطی را به دنبال داشته است. بنابراین مطالعه و بررسی این ویژگی ها می تواند در معماری معاصر به عنوان الگوهای غنی معماری گذشته مورد استفاده قرار گیرد. این پژوهش با استفاده از مکانیزم توصیفی و تحلیلی و با هدف کاربردی و با اتخاذ روش های استنباط کیفی و تحلیل میدانی نمونه های مسکونی سنتی و مدرن اقلیم گرم و خشک اصفهان انجام شده است، همچنین روش گردآوری داده ها با کمک مطالعات کتابخانه ای و مشاهده میدانی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که حیاط در بسیاری از موارد معماری سنتی اقلیم های گرم و خشک تاثیر بسزایی در بهبود آسایش حرارتی و رفاه ساکنان دارد و می توان عوامل اقلیمی و فرهنگی را به عنوان عوامل اصلی شکل دهنده انواع حیاط در معماری سنتی و مدرن نام برد. اما باید در نظر داشت که در چند سال گذشته در پی ورود تکنولوژی ساخت در داخل بیش تر شهرهای کشورمان دگرگونی هایی در زمینه ساخت و ساز مشاهده می شود. در این راستا یکی از نتیجه هایی که به دست آمد، حذف برخی عناصر معماری سنتی همچون حیاط مرکزی بوده است. بدین شکل که منطق و استدلال های خطی کمک کردند تا نظریه های عامیانه و راه حل هایی که با کمترین میزان پژوهش در امور انسانی، اجتماعی فرهنگ خانه سازی و سکونت کارآمد می نمودند، برگزیده و به اجرا برده شوند که به ارتفاع برده شدن واحدهای مسکونی یکی از پیامدهای آن بوده و موجب حذف عناصری همچون حیاط مرکزی به عنوان جوهره سازماندهی فضای مسکونی ایرانی شده است، از این رو ما بر آن شدیم که به بازشناسی عملکرد اقلیمی و محیطی حیاط مرکزی پرداخته و در ادامه به شبیه سازی حیاط در معماری مدرن در جهت بهبود کیفیت فضای سکونتگاه بپردازیم، به گونه ای که بتوان امروزه نیز با توجه به نیازهای کنونی از آنها بهره برد.

معماری سنتی، معماری مدرن، حیاط مرکزی، بازشناسی حیاط مرکزی، اقلیم گرم و خشک