سمانه جعفری - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج ایران
ابراهیم ادهمی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج ایران
حمیدرضا اولیایی - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج ایران
محمد صدقی اصل - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج ایران

پودر سنگ فسفات ممکن است توانایی جذب فسفر محلول را داشته باشد زیرا ذرات آن ریز هستند. رفتار جذب - واجذب و سینتیک جذب فسفر (P) روی چهار نمونه پودر سنگ فسفات، از اسفوردی، چادرملو و یاسوج، بررسی شد. هم دمای جذب با در تماس قرار دادن یک گرم پودر سنگ فسفات با ۲۰ میلی لیتر کلرید کلسیم ۰۱/۰ مولار حاوی غلظت های ۱۰، ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰، ۴۰۰، ۶۰۰، ۸۰۰، و ۱۰۰۰ میلی گرم فسفر در لیتر از منبع پتاسیم هیدروژن فسفات در دو تکرار ارزیابی شد. آزادسازی فسفر از نمونه های تیمار شده با غلظت های مختلف فسفر با ۲۰ میلی لیتر محلول ۰۱/۰ مولار کلرید کلسیم انجام شد. سینتیک جذب فسفر بر نمونه ها با دو غلظت اولیه ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم در لیتر و زمان ۱، ۲، ۴، ۸، ۱۶، ۲۴، و ۴۸ ساعت در دو تکرار بررسی شد. نتایج نشان داد که کمترین مقدار جذب فسفر بر نمونه های مورد مطالعه در حدود ۱۵۰ و بیشترین مقدار آن ۱۲۰۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم بود. بیشترین درصد واجذب فسفر در حدود ۱۵ درصد از فسفر جذب شده بود و با افزایش مقدار جذب فسفر درصد فسفر واجذب شده به حدود ۲ تا ۳ درصد کاهش یافت. داده های جذب فسفر بر نمونه ها به خوبی با معادلات فروندلیچ و لانگمویر قابل برازش بودند. سینتیک جذب فسفر یک واکنش سریع اولیه را نشان داد، که به سرعت فسفر محلول را کاهش داد. نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که پودر سنگ فسفات می تواند فسفر محلول را کاهش دهد که بهتر است در مصارف مختلف این ماده از جمله هنگام افزودن آن به بقایای آلی و نیز در مطالعه انحلال زیستی پودر سنگ فسفات به آن توجه شود.

رهاسازی فسفر, سینتیک جذب, هم دمای جذب, معادله فروندلیچ, معادله لانگمویر