فروغ پارسا - دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

مفسران قرآن کریم همواره دردر صدد کشف و آشکار نمودن مقصود خداوند در تفسیر آیات الهی بوده اند. این درحالی است که در نظریات هرمنوتیکی ( تفسیری) نوین ، خواننده و مفسر متن بیش از مولف اهمیت دارد. در واقع هرمنوتیک فلسفی و نیز نظریه تفسیری ساختار گرایان و نیز ساختار شکنان تقریبا برای مولف متن ارزشی قایل نبوده، شرایط ذهنی و تاریخی مولف و نیز ساختار زبان و عوامل فرهنگی دیگری را در فهم و تفسیر متن موثر می دانند. مساله اصلی پژوهش، تبیین نسبت و مقایسه دیدگاه های تفسیری برخی مفسران معاصر با نظریه های هرمنوتیکی نوین است و ایده تقابل گسترده بین آنها را به چالش کشیده است. روش مطالعه کتابخانه ای است و جهت کشف موارد تمایز و تشابه رویکرد توصیفی و مقایسه ای را انتخاب کرده است. مقایسه دیدگاه های تفسیری سید محمود طالقانی (۱۲۸۹-۱۳۵۸ش) ، سید محمد حسین طباطبایی(۱۲۸۱-۱۳۶۰ش) ، سید محمدحسین فضل الله (۱۹۳۵-۲۰۱۰م) و عبدالله جوادی آملی(متولد۱۳۱۲ شمسی) به مثابه مهم ترین مفسران شیعی معاصر با نظریه های تفسیری هرمنوتیک کلاسیک ، هرمنوتیک فلسفی ، ساختار گرایان و ساختار شکنان ، نشان می دهد ؛ اعتقاد به اصالت و اعتبار مراد مولف و تعین معنا، نقطه تمایز دیدگاه مفسران مسلمان با نظریات تفسیری: هرمنوتیک فلسفی ، ساختار گرایان و ساختار شکنان است ولی در اعتقاد به تاثیر شرایط وجودی مفسر در تفسیر و نیز در بحث نسبی بودن فهم ها و عدم امکان بازیابی معنای اصیل متن تا حدودی اشتراک نظر دارند.

تفسیر قرآن, هرمنوتیک, مفسران معاصر