سیده مریم پور موسوی - Ph.D. Student, Counseling Department, Faculty of Social Sciences and Humanities, Islamic Azad University of Science and Research, Tehran, Iran
ضحی حاجیها - Ph.D. Assistant Professor, Department of Clinical Psychology, Faculty of Behavioral Sciences, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Substance Abuse and Dependence Research center, University of Social Welfare and Rehabilitation Science
محمد معرفت - MSc. Counseling Department, Isfahan University, Isfahan, Iran
ایمان زاغیان - Ph.D. Student, Department of Psychological Sciences, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
حامد مصلحی - Ph.D. Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran

زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر مروری نظام مند و انتقادی به بسته های خدمات موجود در دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در حوزه مواد، الکل و دخانیات بوده که در حال حاضر در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه مورد استفاده است. این پژوهش با روش مرور و ارزیابی نقادانه، انجام شد. روش کار: در ابتدا ۱۳۶۲ صفحه اطلاعات در قالب ۴۷ فایل از سوی دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد جهت بررسی به پژوهشگران ارسال شد. فایل های ارسالی طبقه بندی، موارد اضافی، نامرتبط و تکراری حذف و نهایتا ۸۴۰ صفحه در ۲۹ فایل مطالعه و مورد بررسی دقیق گرفت. سپس جهت نقد بر بسته ها از ۷ متخصص حیطه اعتیاد استفاده شد. از روش تحلیل محتوا جهت استخراج نقدهای متخصصین استفاده گردید. نتایج: بررسی های انجام شده نشان داد که اطلاعات جامعی در مورد اعتیاد به مواد مخدر، الکل و دخانیات به مراجعه کنندگان ارائه می شود. اما، در طی نگاه نقادانه و مروری بر بسته های موجود ۴ نقد اصلی استخراج شد. نقد به منابع، اپیدمولوژی، عدم تناسب فرهنگ ایرانی-اسلامی و مسائل فنی-تخصصی ۴ حیطه نقد اصلی وارده بر بسته های موجود بود. تعداد فایل ها و تنوع مداخلات، اشکالات ویرایشی و نگارشی، مداخلات و بحث هایی با منابع درون متنی نامناسب، منابع بعضا قدیمی و مربوط به سال های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴، مداخلات قدیمی، عدم همخوانی مناسب با فرهنگ جامعه اسلامی ایران و ترجمه مستقیم بخش هایی از متون اصلی و اسناد مجامع بین المللی برخی از ایرادات وارده بر این خدمات بود. نتیجه گیری: علی رغم تلاش های دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد جهت پوشش نیازهای اکثر افراد مراجعه کننده به نظام مراقبت های اولیه، به نظر می رسد تعداد بالای مداخلات و اطلاعات اضافی موجب سردرگمی پزشک، مراقب سلامت روان، مراقب سلامت خانواده، بهورز و دیگر افراد مرتبط خواهد شد. در نهایت پیشنهاد می شود برخی از بسته ها در یکدیگر ادغام شوند و مسائل تکراری حذف گردد و بخش های اختصاصی به آن اضافه شود و برخی از بسته ها نیز بر اساس موارد پیشنهادی مورد بازبینی اساسی قرار گیرند و بر تدوین بسته­های به روز و متناسب با فرهنگ جامعه ایرانی تاکید شود.

Drugs, Alcohol, Tobacco, Primary Health Care System, Educational Packages, Critical Assessment, مواد, الکل, دخانیات, نظام مراقبت های اولیه بهداشتی, بسته های آموزشی, ارزیابی نقادانه