سمانه شهری نژاد - دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد بینالملل کیش
ابوالقاسم دادور - گروه پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
ابوالفضل داودی رکن آبادی - گروه طراحی پارچه و لباس، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
تورج فشندکی - گروه هنر و معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، آذربایجان شرقی، ایران

یکی از ابزارهای شناخت فرهنگی جوامع، پوشاک است. هر قلم از پوشاک، جنس و رنگ پارچه، طرح و شکل دوخت لباس و آرایه ها و زیورهای آن بهصورت نمادین مفهوم یا مفاهیمی را بعنوان یک پیام رسان میرساند. پوشاک محلی قوم ترکمن یکی از نمونه های عینی و مجسم فرهنگ آنها میباشد که به عبارت دیگر، بخشی از فرهنگ آن منطقه در پوشاک نهفته است که نشانهی اعتقاد آنان به آداب و رسوم و هویت فرهنگیشان میباشد. شرایط اقلیمی و محیطی، باورهای فرهنگی و مذهبی، جایگاه اقتصادی، اجتماعی و نیز همجواری در کنار یکدیگر، در طراحی و رنگ پوشاک این قوم موثر بوده است. همچنین، رنگها، نقوش، آرایه های تزیینی و نیز تزیینات بکار رفته در پوشاک و زیورآلات آنها، دارای معنا و محتوایی مرتبط با باورهای فرهنگی و سنتی بعنوان یک پیام رسان میباشد. اطلاعات و یافته ها با روش کتابخانهای و میدانی با رویکرد قومشناختی جمع-آوری شده است. هدف اصلی پژوهش، مطالعه کارکرد فرهنگی و نشانهای پوشاک محلی قوم ترکمن در نقوش و پوشیدگی بکار رفته در پوشاک است. پرسش اساسی پژوهش عبارتند از: چه رابطهای در پوشاک محلی قوم ترکمن بین سنت و فرهنگ عامه از یک سو با اعتقادات و باورهای آیینی از سوی دیگر وجود دارد؟ در این پژوهش سعی شده به نقش باورها و اعتقادات در شکل گیری نقوش بکار رفته در پوشاک و درک معنایی آن بعنوان میراث فرهنگی ناملموس پرداخته شود.

قوم ترکمن، پوشاک محلی، نشانه و کارکرد، میراث فرهنگی ناملموس