محمدرضا قائدی - دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
حسین مذنب - دانشجوی دکتری گروه روابط بینالملل، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران
محمدرضا امانی - کارشناس ارشد علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

مبارزه با فساد به عنوان یکی از مهمترین کارکردهای یک نظام سیاسی عدالت محور محسوب می شود، پس از انقلاب اسلامی ایران، در قانون اساسی دستگاه های متعددی در قوای سه گانه عهده دار مبارزه با فساد شدند اما آنگونه که شایسته بود نتوانستند با فساد مبارزه کنند؛ از این رو رهبر معظم انقلاب اسلامی، در بیانیه «گام دوم انقلاب» خواستار "دستگاهی کارآمد با نگاهی تیزبین و رفتاری قاطع در قوای سه گانه حضور دائم داشته باشد و به معنای واقعی با فساد مبارزه کند، بویژه در درون دستگاه های حکومتی" شدند. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال بود که تا چه میزان امکان تحقق یک دستگاه فراحکومتی کارآمد، در مبارزه با فساد(اقتصادی)، بر مبنای گام دوم انقلاب وجود دارد؟ بر این اساس ابتدا شاخص های مبارزه با فساد در بیانیه «گام دوم انقلاب» ذکر شد و پس از آن پتانسیل قوای سه گانه و دستگاه های فراحکومتی در مبارزه با فساد مورد بررسی قرار گرفته، و مهمترین سازمان ها در قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضاییه و دستگاه های فراحکومتی در مبارزه با فساد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتیجه آنکه: از آنجا که دستگاه های متعددی برای مبارزه با فساد وجود دارد اما هیچ یک به عنوان یک دستگاه مستقل محسوب نشده و نتوانسته اند آنطور که شایسته است با تمام توان و قوا با فساد مبارزه کنند؛ از همین رو برای ایجاد یک دستگاه فراحکومتی کارآمد در مبارزه با فساد، بر اساس بندهای اصل ۱۱۰ قانون اساسی، مقام معظم رهبری(مدظله العالی) تنها جایگاه و شخصی است که می تواند چنین دستگاهی ایجاد کند؛ پیش از این، مجمع تشخیص مصلحت نظام بر اساس شرایط روز، و با حکم رهبر انقلاب ایجاد شده و پس از آن در بازنگری به قانون اساسی اضافه شد. ایجاد چنین دستگاهی می تواند بر اساس همین سیاق باشد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به نگارش درآمده است.

دستگاه فراحکومتی، مبارزه با فساد، گام دوم انقلاب.