محمد سالگی - دانشیار گروه مدیریت دانشکده مدیریت دانشگاه امام حسین ، تهران، ایران
مجتبی رجبیان - کارشناس ارشد مدیریت ، دانشکده مدیریت، دانشگاه امام حسین ، تهران، ایران

هدف: با توجه به اهمیت بودجه و نظام بودجه ریزی، آیا نظارت بودجه و مالی منجر به افزایش بهره وری سازمان می گردد؟اهمیت تخصیص بهینه سرمایه و منابع و تاثیر آن در پیشرفت و توسعه بر کسی پوشیده نیست، بنابراین نظام بودجه بودجه ریزی اهمیت فوق العاده ای دارد چرا که به دستیابی اهداف کمک می کند (طباطبایی نسب، ۱۳۸۶). مهمترین ابزار کنترلی در سازمان ها، بودجه و نظام بودجه ریزی است. نظارت و کنتور در سازمان ها به منظور بهبود مستمر فعالیت های سازمان در جهت رسیدن به اهداف سازمان می باشد. سازمان ها تا زمانی که برای بقاء تلاش می کنند و خود را نیازمند حضور در عرصه ملی و جهانی می دانند، باید اصل(بهبود مستمر) را سرلوحه فعالیت خود قرار دهند. این اصل حاصل نمی شود، مگر اینکه در زمینه دستیابی به آن با بهبود مدیریت عملکرد امکان پذیر می شود (تولایی، ۱۳۸۶). با توجه به اینکه در سال های اخیر تاثیر نظارت های تخصصی بودجه و مالی بر بهره وری سازمان دولتی در سطح استانی قابل لمس و مشاهده دقیق نبوده و مورد تحقیق و پژوهش قرار نگرفته است، پژوهش حاضر به دنبال بررسی عوامل فوق بر روی بهره وری است.روش پژوهش: تحقیق حاضر از نوع ترکیبی از نوع تبیینی (کمی و کیفی) است. در بخش کمی، پس از بررسی ادبیات، مدل مفهوومی استخراج شده و باگردآوری داده ها که شامل نمرات نظارت بودجه، نظارت مالی و بهره وری سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ یک سازمان دولتی در سطح استان ها است که با استفاده ازروش مدلسازی معاملات ساختاری (SEM) برازش شده است و در مرحله دوم در بخش کیفی با بکارگیری تکنیک مصاحبه عمیق ساختار نایافته با روشتحلیل مضمون به بررسی بیشتر موضوع پرداخته است. جامعه هدف خبرگان حوزه بودجه و مالی و ارزیابی ادارات کل استانی است که با استفاده از راهبردنمونه گیری هدفمند قضاوتی، تعداد ۱۸ نفر انتخاب شدند.یافته ها و نتایج پژوهش: بر اساس یافته ها نظارت بودجه بر کارایی و اثربخشی برابر ۰.۳۰۹ و بطورکلی تاثیر نظارت بودجه بر بهره وری برابر با ۰.۳۲- که، در سطح خطای ۵ %معنی دار است. همچنین تاثیر نظارت مالی بر اثربخشی برابر ۰.۲۰۱ و بر کارایی برابر با ۰.۲ و تاثیر نظارت مالی بر بهره وری برابر با۰.۲۰۷ که در سطح خطای ۵ % در سطح ضعیف معنی دار می باشد. و سپس در روش کیفی ضمن تایید نتایج کمی به عارضه یابی نتایج پرداخته شده و درنهایت به شبکه مضامین دست یافته که مولفه های قابل بهبود نظارت بودجه، نظارت مالی و بهره وری هم پیشنهاد داده شده است.

نظارت، بودجه، بهره وری، تحلیل مضمون