غلامحسین گرامی - استادیار گروه مبانی نظری اسلامی دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران
فاطمه السادات هاشمیان - استادیار گروه مبانی نظری اسلامی دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران

نظام حقوقی یکی از ساختارهای مهم اجتماعی است که هرگونه نظریه پردازی در این زمینه متاثر از هویت و عقلانیت و مبانی تعریف شده برای انسان است. علامه طباطبایی(ره) از جمله متفکران جامع و برجسته معاصر جهان اسلام است که می توان با تحلیل نظریات منسجم انسان شناختی ایشان، نظام حقوقی اسلامی جامعی را ارائه نمود. براین اساس پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیل و متکی بر داده های کتابخانه ای ، به دنبال تبیین و تحلیل مبانی انسان شناختی نظام حقوقی است. بنا بر یافته های این تحقیق، مبانی انسان شناختی علامه با بیان نظریه استخدام طبیعی و اصل مربوبیت انسان، ضرورت تدوین و مشروعیت الهی نظام حقوقی را اثبات می نماید. به علاوه از اصل سعادت طلبی، ذو ابعاد بودن و حق طلبی انسان در مبانی ذکر شده، لزوم نظام حقوقی جامع عدالت محور و در راستای سعادت نتیجه می گردد. همچنین از اصول استقلال، کرامت و فطرت مندی انسان، هدفمندی نظام حقوقی و لزوم استقلال انسان ها  و حفظ کرامت آن ها در این نظام اثبات می شود. اصل تساوی، اصل آزادی، اصل ارزشمندی حیات، میل فطری به مالکیت و محدودیت های انسان، از دیگر اصول انسان شناختی علامه هستند که تساوی حقوق، مسئولیت در قبال اجرای حقوق، حق حیات، حق مالکیت و سهله و سمحه بودن حقوق اسلامی را اثبات می نماید.

مبانی انسان شناختی, نظام حقوقی, اسلام, علامه طباطبایی