ابوذر رجبی - دانشجوی دکتری و عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی

شناخت خود یا نفس آدمی که از آن به خودشناسی یاد می شود، از مهم ترین مباحثی است که از گذشته های دور مورد تاکید فلاسفه و عرفا بوده است. حکما و عارفان مسلمان با الهام گیری از آیات و روایات، به خصوص حدیث «من عرف نفسه عرف ربه» به طرح مهم ترین راه خداشناسی، یعنی راه انفسی که همان خودشناسی می باشد، پرداخته اند. صدرالمتالهین و ابن عربی دو تن از بزرگ ترین فلاسفه و عرفای اسلامی در آثار مختلف خود به شیوه های گوناگون به خودشناسی و امکان پذیری یا عدم امکان شناخت خود اشاره کرده اند. ملاصدرا به صراحت از امکان پذیری خودشناسی سخن می گوید. ابن عربی نیز با دو تحلیل از شناخت نفس یاد می کند؛ گاهی از امتناع شناخت خود سخن می گوید و در برخی موارد از امکان پذیری آن. در این تحقیق به تحلیل دو نگره صدرایی و ابن عربی دراین باره می پردازیم و با بررسی دقیق روشن می سازیم این دو نگره هیچ تفاوتی با هم ندارند.

خود, خدا, نفس, شناخت, امتناع, ملاصدرا, ابن عربی