سیدرضا مودب - استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم
حسین سالمی - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم.

بر پایه عناوینی که در قرآن و نصوص دینی بر کنش های شیطان در وجود آدمی اطلاق شده است می توان به تنوع و چگونگی این کنش ها پی برد؛ از این منظر، اضلال و اغوای شیطان از طریق وهم و خیال و حس در قالب تدلیس، تلبیس، تسویل، تاییس و تسویف برای آدمی پیش می آید. قلب آدمی کانون القا و هجمه شیطان است که از طریق اندام ها و قوای حسی و شیطنت وهم رخ می دهد. نیل به معرفت توحیدی از طریق حجت درون و برون، که غایت آفرینش انسان دانسته شده، و مدیریت و اشراف عقل بر کارکرد قوای ادراکی، راه مقابله با نفوذ شیطان است. در خصوص این مقابله، موسوی خمینی بر لزوم نظارت بر قوه خیال و مهار آن و نیز تقویت و امارت عقل بر وهم تاکید می کند.

موسوی خمینی, مقابله با شیطان, راه های نفوذ شیطان, قوای ادراکی