حسن رضایی هفتادر - دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، پردیس فارابی دانشگاه تهران
فتح الله نجارزادگان - استاد گروه علوم قرآن و حدیث، پردیس فارابی دانشگاه تهران
عبدالغفور گوک آتابای - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الاهیات، پردیس فارابی دانشگاه تهران

هر کدام از ابعاد فطری، عقلانی، عاطفی و اخلاقی انسان، نیازهایی متناسب با ویژگی های خوددارند. انسان برای تامین بخشی از آنها نیازمند وحی است. تحلیل عناوین و اوصاف قرآن، برای شناسایی این نیازها و پی بردن به نحوه تامین آنها راه گشا است. در این مقاله، عناوین و اوصاف ذکر، حکمت و موعظه انتخاب شده اند تا ناظر به تامین نیازهای مخاطب وحی، یعنی انسان، تحلیل شوند. انسان در بعد فطری، به «ذکر» نیاز دارد تا بر عوارضی از قبیل غفلت و نسیان غلبه کند. در بعد عقلانی به «حکمت» نیاز دارد تا معارفی را که به دلیل محدودیت های ذاتی، قادر به نیل به آنها نیست، حاصل کند. همچنین، در بعد عاطفی و اخلاقی، به موعظه نیاز دارد تا در مواجهه با کشش ها و هیجاناتی که بر تعقل وی اثرگذار، و در تصمیم گیری هایش دخیل اند، به تعادل برسد.

وحی, عناوین قرآن, اوصاف قرآن, ذکر, حکمت, موعظه