منصوره حسینی - مدرس دانشگاه، دانش آموخته دکترای حقوق جزا وجرم شناسی
سیدحسن موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

این مقاله به بررسی اثر جهل حکمی بر مسولیت کیفری در فقه و قانون جدید مجازات اسلامی می پردازد. به این سوال پاسخ میدهد که، اثر جهل حکمی بر مسولیت کیفری مرتکب در قوانین ایران در جرایم مستوجب حد، قصاص ،تعزیر و مجازات های بازدارندهچگونه است. در قانون مجازات اسلامی، جهل به حکم مانع مجازات نمی باشد، ولی با قید مگر اینکه نشان از استثنائی عام دارد و رو حاین ماده با اصول کلی حقوقی و احکام قوانین گذشته کاملا مخالف است و در واقع رویه قضایی گذشته را نسخ کرده است بدون اینکهمحدوده تاثیر جهل به حکم را هم مشخص نماید و در رابطه با جرایم مستوجب حد تاثیر عام دارد و در تمام اقسام جهل حکمی اعماز قصوری و تقصیری و اعم از جاهل ملتفت و غیر آن جاری است و در مورد جرایم مستوجب قصاص، جهل حکمی توسط قاعده درءسبب سقوط قصاص نیست، بلکه عدم اجرای قصاص می بایست توسط ادله و اصول دیگر ثابت گردد. در نهایت در جرایم موجبتعزیر و مجازات های بازدارنده، جهل به حکم رافع مجازات است به شرط آنکه جاهل، مقصر ملتفت نباشد. در این تحقیق که به روشصورت توصیفی و تحلیلی می باشد نتایج تحقیق نشان می دهد که، به لحاظ ایجابی، تاثیر جهل در رفع مسوولیت کیفری، یک کاردقیق قضایی و فقه است که باید در پذیرش آن به قدر متیقن اکتفا گردد.

مسولیت کیفری، قانون مجازات اسلامی، جهل حکمی، فقه