میترا خداپناهی - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

سازوکار ساده عقد بیع به لحاظ مشخص بودن وظایف بایع و مشتری به جهت آنکه عقدی از نوع معوض بوده،همواره مورد توجه نظام های حقوقی و کنوانسیون های تجاری قرار دارد. بنابراین مسئولیت طرفین عقد بیع در اجرایتعهدات امری بدیهی است و از آنجایی که در عقد بیع ، بایع ملزم به در اختیار گذاشتن مبیع به مشتری و او نیز ملتزمبه پرداخت ثمن و در اختیار گذاشتن آن به بایع می باشد، مطالعه حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به اینموضوع پرداخته که در پارهای از مواقع شرایطی حادث می گردد که بر اساس آن علیرغم عدم انجام تعهدات،مسئولیتی بر بایع و مشتری حاکم نبوده و علیرغم عدم اجرای تعهد، خسارتی در این خصوص پرداخت نمی گردد.قانونگذار در نظام حقوقی ایران به مصادیق ایجاد رفع مسئولیت و عدم پرداخت خسارت در مواد ۲۲۷ و ۲۲۹ قانونمدنی اشاره شده است. همچنین در کنوانسیون بیع بین المللی نیز به موضوع عدم مسئولیت بایع و مشتری در مواد ۷۹و ۸۰ اشاره گردیده است. از جمله وجوه اشتراک در این دو قانون میتوان به توجه به قوه قاهره (فورس ماژور)اشاره نمود هر چند که به لحاظ افتراقی نیز قانونگذار در کنوانسیون بیع بین المللی به موضوع وجود شرایط خاص(هاردشیپ) اشاره داشته است که البته مصادیق مترادف آن در نظام حقوقی ایران که میتواند شامل عسر و حرج باشدنیز به عناوین مختلف مورد توجه قرار گرفته است.

قوه قاهره ، بایع و مشتری، رفع مسئولیت، کنوانسیون بیع بین المللی