اقدس یزدی - استادیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه قم.
گیسیا محمدی - کارشناسی ارشد فلسفه و کلام.

پوچ گرایی تفکری است که همه ارزش ها را بی ارزش کرده و به بحران عمیق معنوی در زندگی بشر منجر شده است. پوچ گرایی مبتنی بر اصولی است که از نظر فلسفی باطل اند. در این مقاله ما در پی ابطال مبانی پوچ گرایی در حوزه اندیشه استاد مطهری هستیم. مهم ترین مبانی پوچ گرایی که به بی هدفی و بی معنایی زندگی منجر می شوند، عبارت اند از: بی خدایی، مسئله مرگ، مسئله خلقت، اعتقاد به جبر، درد و رنج، مسئله زمان، عقل بسندگی، شکست ها و ناکامی ها، مسئله شر و از خود بیگانگی. از نظر استاد مطهری خلقت انسان هدفمند است، اعلا هدف آفرینش انسان رسیدن به مقام عبودیت در سایه معرفت است. انسان با یاد خدا و ذکر خدا، مانع از خودبیگانگی و خودباختن می شود. با نظر به صفت حکمتی که برای خدای متعال قائلیم، شکست ها و ناکامی ها را با دیده مثبت، بر اساس مصلحت و مشیت الهی نگریسته و آن ها را برای رسیدن انسان به خیرهای برتر و اعلا می دانیم. از این رو انسان الهی شری نمی بیند و همه چیز را چون تحت تدبیر و اراده الهی است، زیبا می بیند. درد و رنج را برای انسان مومن مایه آگاهی، بیداری، تهذیب نفس و تصفیه اخلاق، و مرگ را نقطه عطفی در مسیر حرکت اشتدادی وجود انسان و دروازه ای به دنیایی بزرگ تر می داند. خداوند با مختار آفریدن انسان، او را در انتخاب راه زندگی اش آزاد گذاشته؛ چون در صورت جبری بودن انسان، تکلیف در دنیا و جزا در آخرت به کلی باطل می شود. روش ما در این پژوهش فیش برداری و استخراج و تحلیل نقدها از آثار استاد مطهری بوده است.

مبانی, نیهیلیسم, معنای زندگی, استاد مطهری, پوچ گرایی