نادیا میرزابابازاده - گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور
سمانه نورانی آزاد - گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور
احمد لطفی - گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور
حسن اعمی بنده قرایی - گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور

در دنیای امروزی که در عصر گسترش تجارت بین الملل و جهانی شدن اقتصادی قرار دارد، سرمایه انسانی در فرایند رشد و توسعه ی اقتصادی اهمیت فراوان دارد. لذا ضرورت پرداختن به موضوع های مرتبط با سرمایه انسانی به ویژه از جنبه های اقتصادی احساس می شود. از این رو در این مطالعه سعی بر این است تا اثرگذاری تجارت بین الملل بر سرمایه انسانی بررسی شود. طبق نظر طرفداران جهانی شدن، تجارت هم به طور مستقیم از طریق درآمد و هم به طور غیرمستقیم از طریق آمیختگی فرهنگی و افزایش تنوع کالاهای موجود بر توسعه انسانی تاثیر گذار است. از آن جا که کشورهای OECD از سطح روابط تجاری بالایی برخوردارند و به ویژه نقش اساسی را در تکوین مناسبت های تجارت جهانی بازی می کنند، در این تحقیق به آن ها توجه شده است. برای تحقق این هدف یک الگوی اقتصادسنجی پنل پویا تصریح شده و با استفاده از داده های کشورهای OECD در دوره ۲۰۲۱ – ۱۹۹۰ با بکارگیری روش گشتاورهای تعمیم یافته به بررسی تاثیر تجارت بر سرمایه انسانی پرداخته شده است. نتایج به دست آمده حکایت از آن دارد که توسعه ی صادرات و واردات از طریق تجارت بین الملل آثار مثبت و معنی داری را بر شاخص سرمایه انسانی در کشورهای مورد نظر داشته و در نتیجه ایجاد سرریزها و انتقال فناوری از طریق تجارت خارجی، نقش مهمی را در تکوین سرمایه انسانی ایفا می کنند. شاخص توسعه انسانی نیز با یک وقفه بر شاخص توسعه انسانی تاثیر مثبت و معناداری بر جای می گذارد.

تجارت, سرمایه انسانی, سرریز فناوری, جهانی شدن