محسن مصلحی - استاد گروه مدیریت جهانگردی، دانشکده پژوهشهای عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنراصفهان

بیتردید گردشگری یکی از صنایع با رشد فزاینده در دنیا معرفی میشود که روند جهانی شدن تاثیر شگرفی بر آن گذاشته است. رقابت پذیری کشور و یا یک مقصد مشخص، بهویژه در حوزه ی گردشگری مولفه ی بسیار بزرگی در موفقیت آن مقصد در جذب گردشگر به شمار میرود. برای سنجش رقابت پذیری مقاصد و کشورها در صنعت گردشگری از شاخصهای گوناگونی استفاده میشود که یکی از معمولترین آنها، شاخص رقابت پذیری سفر و گردشگری میباشد که توسط مجمع جهانی اقتصاد انتشار میباید. این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و بررسیهای تطبیقی کمی و کیفی گزارشات بین المللی مجمع جهانی اقتصاد و همچنین مقالات معتبر علمی صورت گرفته شده است. در مطالعه ی حاضر با استفاده ازشاخصهای رقابت پذیری سفر و گردشگری، با تمرکز بر عوامل سیاستهای سفر و گردشگری و توانمندسازی محیط در ۱ کشورهای ایران، ارمنستان، آذربایجان و گرجستان طی بازه زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ با هدف بررسی نقاط قوت و ضعف شاخصهای میان کشورهای عنوان شده و تاثیر آن بر موفقیت آنها در جذب گردشگر میباشد. با نظر به نتایج حاصل شده به طور متوسط کشور گرجستان در اکثر شاخصهای مورد بررسی از جایگاه بهتری نسبت به سه کشور ایران، ارمنستان و آذربایجان برخوردار است. در بررسی کشور ایران نیز با توجه به دو عامل سیاستهای سفر و گردشگری و توانمندسازی محیط در شاخصهای اولویت بخشی به مبحث سفر و گردشگری، باز بودن فضای ارتباطات بینالمللی، رقابتپذیری قیمت ها، پایداری محیطی، محیط کسب و کار، ایمنی و امنیت، بهداشت و سلامت، منابع انسانی و بازار کار از میان ۱۴۰ کشور مورد بررسی در سال ۲۰۱۹ به ترتیب رتبه های ۱۱۵ ، ۱۱۸، ۱، ۱۰۷، ۱۲۱، ۷۴، ۸۹ و ۱۲۱ را کسب کرده است که میتوان اظهار داشت ضعیفترین عملکرد کشور ایران در شاخصهای محیط کسب و کار، منابع انسانی و بازار کار و قویترین آن متعلق به شاخص رقابت پذیری قیمتها میباشد. با نظر به اهمیت بالای شاخصهای رقابت پذیری در جذب گردشگران، همانطور که کشورهای دیگر جهان به دنبال بهبود و ارتقای جایگاه رقابتی خود در امر گردشگری و سفر هستند؛ کشور ایران نیز باید با برنامهریزیهای دقیق و مستمر به دنبال ارتقای شاخصهای خود در بخش گردشگری باشد و همانطور که در مطالعات این مطالعه مشخص گردید، از وضعیت نوسانی خود فاصله گرفته و از رشد پایداری برخوردار گردد.

رقابت پذیری، گردشگری، رقابت پذیری مقصد، شاخص رقابت پذیری سفر و گردشگر