ابراهیم مصطفوی مندی - دانشگاه پیام نور، گروه علمی کشاورزی، تهران
آتنا اسلامی فاروجی - دانشگاه پیام نور، گروه علمی کشاورزی، تهران
امین فانی یزدی - دانشگاه پیام نور، گروه علمی کشاورزی، تهران

واژه بیوتکنولوژی نخستین بار در سال 1919 از سوی Karl Ereky به مفهوم کاربرد علوم زیستی و اثر متقابل آن در فناوری های ساخت بشر به کار برده شد. در این ارتباط سابقه ب هکارگیری میکروارگانیسم ها برای تولید مواد خوراکی مانند سرکه، ماست و پنیر به بیش از 8 هزار سال قبل برمی گردد. به طور کلی هر گونه کنش هوشمندانه بشر در تولید، بهبود و عرضه فرآورد ههای گوناگون با استفاده از موجودات زنده، به ویژه از طریق دستکاری آن ها در سطح سلولی و مولکولی در حیطه فناوری زیستی قرار می گیرد. امروزه این موضوع به عنوان فن آوری استراتژیک و برتر قرن بیست و یکم در کشورهای پیشرفته ابعاد اجتماعی اقتصادی بسیار عظیمی یافته و سرمایه گذاری های کلانی در زمینه تحقیق و توسعه آن صورت می گیرد، از این رو جنبه های حقوقی، اخلاقی، ایمنی، اجتماعی، قانونی، محیطی و بهداشتی در استفاده از بیوتکنولوژی در بعد ملی و بی نالمللی نیازمند تعریف و تبیین می باشد. از مهمترین مواردی که در این خصوص باید مد نظر قرار گیرد حفظ ارز شهای بومی، جنبه های حقوقی، ارتباطات علمی و فنی، حق مالکیت ذخایر و منابع ملی، همکاری های علمی بین مؤسسات، تدوین قوانین حمایتی و نظارتی مسائل ایمنی و زیستی می باشد. از آن جا که می توان برای هر یک از کشفیات جدید نظرات متفاوتی در جامعه و بین محققان ارائه داد مواردی همچون، انتشار انواع مقالات، کتب و برنام ههای آموزشی در زمینه ایمنی و اخلاق زیستی از سطح مدارس تا دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی و صنعتی و همچنین تدوین انواع مقررات ایمنی مربوطه می تواند در این زمینه مفید واقع گردد. با توجه به اینکه بیوتکنولوژی از جمله فناور یهایی است که در آینده نقش بسیار مهمی را در پویایی و تحرک کشور و تداوم رشد اقتصادی ایفا خواهد کرد، ضرورت دارد جهت روشن شدن اهمیت زیست فناوری در کشور، نقش این فناوری در بهبود وضع کشاورزی و منابع طبیعی از جمله احیای مراتع و جنگ لها، حفظ تنوع گون ههای گیاهی و جانوری در مناطق کویری و بیابانی، تولیدات گیاهی (شامل داروهای گیاهی) وچشم انداز آن در ایران و جهان مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد. مقاله حاضر به این موضوع پرداخته و در این زمینه تدوین گردیده است.

حقوق، اخلاق، ایمنی، اجتماعی، بیوتکنولوژی