حسنا ورمقانی - استادیار،گروه مهندسی عمران و معماری،دانشکده فنی و مهندسی ،دانشگاه رجاء قزوین،ایران.
محمد کریمی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری ، دانشکده فنی و مهندسی ،دانشگاه رجاء قزوین،ایران.

نور و رنگ به عنوان عناصر بصری در فضاهای مذهبی مانند مساجد، تاثیرات زیادی در ارتباط با معنویت و تاثیرگذاری برافراد دارند. در فرهنگ های مختلف، استفاده از رنگ ها و نور به منظور ایجاد حالت ها و احساسات مختلف در افراد برایفراهم کردن شرایطی مناسب برای تمرکز و ارتباط الهی در فضاهای مذهبی مورد استفاده قرار می گیرد . مساجدی مانندمسجد شیخ لطفالله در اصفهان و مسجد نصیرالملک در شیراز از نظر معماری و استفاده از نور و رنگ، الگوهای زیباییرا ایجاد کرده اند. این مساجد از جزئیات فراوانی از جمله پنجره ها، کاشی ها، ستون ها و تزئینات دیگر بهره برده اند که بااستفاده از رنگ های مختلف و چیدمان نور، یک فضای آرام و معنوی را به وجود آورده اند. این استفاده هوشمندانه از نورو رنگ می تواند در تسهیل انس با معنویت و ارتباط با خداوند برای بازدیدکنندگان مسجد موثر باشد .از دیدگاه روانشناشیمحیطی نور و رنگ بر روح و روان آدمی تاثیرات زیادی می گذارند، چرا که فضای روشن و نورانی بسیار دلنشین ترو آرامش بخش تر است، نسبت به فضای تاریک،. این پژوهش که از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد به ارتباط نور و رنگ، نور در معماری ، نور در مساجد و در ادامه هم به بررسی مفهومی رنگ ها و نظام های آن و تاثیر این دو عامل بر روانانسان با بهره گیری از دیدگاه اندیشمندان،کتب و مقالات موجود در این حوزه، روایات معتبر اسلامی و آیات قرآن کریماشاره می کند. در پایان باید ذکر کرد، که معماران ایرانی ، با بهره گیری از هنر و خلاقیت خود و با استفاده از نور و رنگ،آدمی را به آرامش، آن هم آرامشی فراتر از این دنیا سوق می دادند چراکه عالم پر است از نور و جمال خالق بی همتا واگر در معماری معاصر از این الگوها و مفاهیم بهره ببریم، میتوانم به هویت، فرهنگ و باور اسلامی خود همراه با آرامشیمثال زدنی برسیم.

نور، رنگ،آرامش، معنویت، مساجد ایران، روان شناسی محیطی