سید مجتبی عقیلی - استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
سیده الهام سیدی - کارشناس ارشد روانشناسی دانشگاه پیام نور گلستان، ایران

مقدمه: یکی از شایع ترین بیماری های مزمن، پرفشاری خون است. این پژوهش با هدف اثربخشی ذهن آگاهی بر مکانیزم های دفاعی، سیستم های مغزی رفتاری و زود انگیختگی در بیماران مبتلا به فشارخون انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا نیمه تجربی با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه بیماران مبتلا به فشار خون شهر آزادشهر و دارای پرونده سلامت در مراکز بهداشتی_درمانی شهری در سال ۱۴۰۱ بودند. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس ۳۰ بیمار انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه ۱۵ نفر) بصورت تصادفی جایگزین شدند. گروه آزمایش تحت ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای درمان ذهن آگاهی قرار گرفت اما گروه گواه تا پایان پژوهش، مداخله ای دریافت نکرد. ابزار پژوهش پرسشنامه سبک های دفاعی آندروز و همکاران (۱۹۹۳)، سیستم های مغزی رفتاری کارور و وایت (۱۹۹۴) و تکانشگری بارت و همکاران (۲۰۰۴) بود. داده های پژوهش با تحلیل کوواریانس چندمتغیره و نرم افزار spss نسخه ۲۴ تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که درمان ذهن آگاهی بر مکانیزم های دفاعی، سیستم های مغزی رفتاری و زودانگیختگی در بیماران مبتلا به فشار خون اثربخش است (۰۵/۰>p). نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که ذهن آگاهی با آگاهی فرد از چرخه های معیوب شناختی خود و کاهش افکار منفی منجر به بهبود مکانیزم های دفاعی، سیستم های مغزی رفتاری و زودانگیختگی در بیماران مبتلا به فشارخون می شود.

ذهن آگاهی, زودانگیختگی, سیستم مغزی رفتاری, فشارخون, مکانیزم های دفاعی