انگشت نگاری ژنتیکی اکوتیپ های سیر Allium sativum L. ایران با استفاده از نشانگر ISSR و توالی M13

سیر (Allium sativum L.) به عنوان یکی از مهمترین گیاهان صنعتی و دارویی به دلایل ژنتیکی-فیزیولوژیکی عقیم بوده و تنها راه تکثیر آن روش رویشی و به همین دلیل تنها راه رخداد تنوع در آن جهش های تصادفی، القایی و تنوع سوماکلونال می باشد و کلتیوار های جدید آن نیز از طریق انتخاب از بین تنوع موجود و انتقال آنها به مناطق جدید معرفی می شوند. با توجه به اینکه آسیای مرکزی و بخش هایی از ایران مرکز تنوع این گیاه می باشند، از نشانگر ISSR و توالی M13 برای بررسی رابطه پراکندگی جغرافیایی و ژنتیکی آنها استفاده شد. برای این منظور 22 توده مختلف از سراسر ایران )شامل 2 توده وارداتی با منشاء چینی و پاکستانی( جمع آوری و DNA آنها استخراج گردید. تکثیر قطعات ژنی با استفاده 22 پرایمر مختلف اختصاصی جنس Allium صورت گرفت. نتایج الکتروفورز با استفاده از نرم افزار TotalLab (v2009) ، بررسی و 181 باند که دارای وضوح بسیار بالایی بودند انتخاب شدند. بر اساس باندهای دارای چند شکلی ماتریسی 41 × 26 تشکیل و با استفاده از نرم افزار روش UPGMA و ضریب تشابه Jaccard دندوگرام تشکیل و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج پژوهش حاضر که به عنوان اولین گزارش در رابطه با کاربرد نشانگر ISSR برای بررسی سیر های ایرانی است، 22 توده مختلف در 21 گروه مختلف طبقه بندی شدند. تنوع مشاهده شده 52/1 درصد و تشابه توده ها بین 43/7 تا 95/8 درصد تعیین و رابطه بین پراکندگی جغرافیایی و ژنتیکی اکثر توده های سیر ایرانی نشان داده شد. این میزان تنوع علاوه بر اینکه می تواند تاییدی بر مرکز تنوع بودن ایران باشد ضرورت تشکیل یک بانک ژن ملی برای توده های ایرانی را نیز یادآور می شود. به علاوه با توجه به قدرت تفکیک بالای پرایمرهای انتخاب شده در این پژوهش، می توان با شناسایی توده های تکراری در مجوعه های ژرم پلاسم هزینه نگه داری را به میزان قبل توجهی کاهش داد.

Keywords:

سیر ایرانی , پراکندگی ژنتیکی , Minisatellite , Microsatellite , ISSR