برجسته سازی در شعر حافظ با تکیه بر انسان پنداری عارفانه

بخش رویکرد های زبان شناختی بر این باور است که عامل اصلی شعر آفرینی به طور کلی هنجارگریزی معنایی است در این پژوهش غزلیات حافظ مورد بررسی قرار گرفت و مصادیق هنجارگریزی های معنایی در آن ها مشخص و تلاش شد تا تاثیر و اهمیت هنجارگریزی های به کار رفته در اشعار حافظ و سبک شعری او مورد تحلیل قرار گیرد . داده های بدست آمده مشخص کرد هنجارگریزی های معنایی بیشر از نوع انسان پنداری هستند. حافظ نیز از این خاصیت زبان استفاده کرد تا مفاهیم ژرف عرفانی را به زبانی ملموس و با استفاده از ماهیت برجسته سازی بیان کند، زیرا انجام این مهم از طریق زبان روزمره عملی نبود. این امر باعث شد او هنگام سرودن غزلیات خود از هنجارهای زبان خودکار فاصله بگیرد و به آنچه در زبان شناسی هنجارگریزی و یا برجسته سازی خوانده می شود دست بزند. در این نوشتار هنجارگریزی معنایی در شعر حافظ بر اساس تقسیم بندی منتقد روس »جفری لیچ « مورد بررسی قرار می گیرد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که هنجارگریزی های موجود در غزلیات حافظ عمدتا از نوع انسان پنداری است و علاوه بر اینکه چیره دستی های شاعر در عرصه زبان را نشان می دهند باعث شده اند که بین فرم و معنا همخوانی وجود داشته باشد بدین معنا که موضوعی تازه زبانی تازه را به همراه داشته باشد.

Keywords:

غزلیات حافظ , برجسته سازی , هنجارگریزی معنایی , جفری لیچ , انسان پنداری عارفانه