اثر تیمارهای مختلف هورمونی بر فعالسازی جوانههای جانبی پایههای بالغ گز روغنی Moringa peregrina در محیط کشت

گز روغنی یکی از گونههای بومی مناطق جنوب شرقی کشور ماست که به خشکی مقاوم و به رغم اهمیت زیاد از نظر دارویی، زیستمحیطی، صنعتی و غذایی به دلیل برداشت بیرویه بذر و عدم توجه ساکنین به حساسیتهای ویژهاش، در معرض فرسایش ژنتیکی و خطر قرار گرفته است. در این تحقیق سعی شده تا مقدمات ریزازدیادی ژنوتیپهای برتر فراهم تا ضمن حفظ تنوع ژنتیکی، نهال کافی جهت احیا در رویشگاههایی که امکان کشت تجاری وجود دارد، فراهم شود. به این منظور تعدادی قلمه از پایههای برتر این گونه از رویشگاههای طبیعی واقع در نیکشهر در استان سیستان و بلوچستان، نمونهبرداری و با اعمال تیمارهای مختلف سترونسازی، ابتدا این مرحله بهینه گردید. قلمههای چوبی با قطر کمتر از 6 میلیمتر به قطعات کوچکتر حامل یک جوانه تقسیم و پس از سترون- سازی به محیطهای کشت حاوی هورمونهای مختلف انتقال و پس از ظهور جوانههای جانبی و رشد، یادداشتبرداری صورت گرفت. نتایج نشان داد که محیط- های مختلف کشت تفاوت معنیداری در القاء رشد از خود نشان دادند. یکی از نتایج منحصر به فرد، فعال شدن جوانههای جانبی قطعات قلمههای ضخیم بود که تا کنون گزارشی از جوانهدار شدن آن در منابع موجود داده نشده است. لازم به ذکر است که هیچ گزارشی از تکثیر رویشی این گونه از طرق مختلف رویشی از جمله قلمه و ریزقلمه داده نشده است. علاوه بر تعیین مناسبترین روش سترونسازی، نتایج این مطالعات نشان داد که محیط کشت MS با نصف میزان نیترات و هورمون BAP و اسیدآمینه و ویتامین اضافی محیط کشت بهینه جهت فعال شدن جوانههای جانبی ریزنمونههای این گونه است.

Keywords:

گز روغنی , ریزازدیادی , تیمار هورمونی , ژنوتیپهای برتر , تکثیر رویشی