محمد حسین انصاری جعفری - دانشجوی دکتری تخصصی، دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی، گروه مطالعات فرهنگی و رسانه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمدرضا رسولی - دانشیار، دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی، گروه مطالعات فرهنگی و رسانه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
نسترن خواجه نوری - استادیار، دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی، گروه مطالعات فرهنگی و رسانه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

هدف پژوهش حاضر، شناخت رابطه بین مهارت تفکر انتقادی و تعهد مذهبی به عنوان منظومه ی شناختی مخاطب با سواد رسانه ای در دانش آموزان سال آخر متوسطه مدارس منطقه ۴ آموزش وپرورش شهر تهران است که در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ اشتغال به تحصیل داشتند. این پژوهش به روش زمینه یابی انجام شده است. نمونه آماری پژوهش، ۲۰۵ دانش آموز بودند که از طریق محاسبه فرمول کوکران از بین جامعه آماری، انتخاب شدند. نمونه گیری پژوهش به روش احتمالی ساده انجام گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه بوده و برگرفته از پرسشنامه های تفکر انتقادی ریکتس، تعهد مذهبی ورتینگتون و پرسشنامه محقق ساخته است. روایی پرسشنامه محقق ساخته، با مشارکت و کسب نظر ۳۵ نفر از اساتید دانشگاه های کشور و بر اساس الگوی لاوشه سنجیده شد. در این پژوهش از آزمون پیرسون برای بررسی میزان همبستگی بین متغیرها و مدل رگرسیون چندگانه برای بررسی برازش داده ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که بین متغیرهای پژوهش، رابطه مستقیم و معنی داری وجود داشت. همچنین بین یک به یک زیرمقیاس های متغیرهای پژوهش رابطه مستقیم وجود داشت. مدل رگرسون چندگانه، همبستگی نسبتا نیرومند و معناداری را بین متغیرهای پژوهش نشان داد. مقدار ضریب تعیین تعدیل شده در این مدل نیز نشان داد که برازش داده ها به خوبی صورت یافته و فرض پژوهش تایید می شود. بنابراین برای بهبود اثربخشی سواد رسانه ای می توان از آموزش مهارت تفکر انتقادی به مخاطب و تقویت منظومه شناختی، ارزشی معتبر وی سود جست.

تفکر انتقادی, سواد رسانه ای, منظومه شناختی, تعهد مذهبی