آرزو مشاک - عضو هیئت علمی / پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران
حمید موبدی - پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران

حل­ پذیری و نفوذپذیری داروها از مهم­ترین خواص هر داروست که بر زیست­ فراهمی آن­ ها اثر می ­گذارد. در سامانه طبقه بندی زیست ­داروها (BCS) تعداد زیادی از مواد فعال دارویی با حل ­پذیری کم (گروه ­های I و II) قرار دارند که به­ ندرت به بازار مصرف عرضه می­ شوند. بنابراین لازم است، راه ­حلی برای افزایش حل ­پذیری این نوع داروها ارائه شود. روش­ های زیادی برای فرمول­ بندی داروهای نامحلول در آب با هدف افزایش حل ­پذیری و به ­واسطه آن افزایش جذب دارو در دستگاه گوارش ارائه شده است. از این میان، روش پراکنش جامد از مهم­ترین روش ­ها محسوب می ­شود. از دهه ۱۹۶۰ میلادی، ایجاد فرمول­ بندی­ های دارویی برپایه روش پراکنش جامد دست­خوش پیشرفت­ های چشمگیری شده است. برای تهیه سامانه ­های حاوی دارو می ­توان به رویکردهای برپایه حلال و روش مذاب اشاره کرد. کاربرد بسترهای مختلف از حامل پلیمری منفرد تا حامل ­های چندتایی حاوی امولسیون ­کننده در طراحی فرمول­ بندی پراکنش جامد منجر به بهبود پایداری و عملکرد این سامانه­ ها شده است. در این مقاله، کاربرد فن پراکنش جامد برای تهیه فرمول­ بندی­ های دارویی معرفی شده و روش تهیه و پیشرفت ­های اخیر در این زمینه به­ طور خلاصه مرور می ­شود.

سامانه های پراکندگی جامد, داروهای کم محلول در آب, پلیمرهای آبدوست, روش تبخیر حلال, انحلال پذیری