لیلا نوری - Ph.D., Student of Psychology, Psychology Department, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd,Iran
سارا ساعدی - Ph.D., Psychology, Assistant Professor, Psychology Department, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd,Iran,
مسعود صادقی - Ph.D., Psychology, Associate Professor, Psychology Department, School of Literature and Humanities,Lorestan University, Khorramabad,Iran

مقدمه: اختلالات هیجانی، شایع ترین طیف اختلالات روانپزشکی را تشکیل می دهد و یکی از انواع مهم آن، اضطراب فراگیر است. اجتناب شناختی نیز از سازه های فراتشخیصی است که نقش مهمی بر روی علائم اختلال اضطراب فراگیر دارد. هدف: هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان پسخوراند زیستی، درمان شناختی رفتاری و درمان ترکیبی آن ها بر اجتناب شناختی زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر بود. مواد و روش ها: طرح پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر مراجعه کننده به کلینیک روانپزشکی نوین شهر بروجرد در سال ۱۴۰۰ بودند، با روش نمونه گیری در دسترس تعداد ۶۰ نفر از آنان انتخاب و در چهار گروه مساوی جایگزین شدند. گروه های آزمون تحت درمان پسخوراند زیستی ( ۸ جلسه)، شناختی- رفتاری ( ۸ جلسه) و درمان ترکیبی ( ۸ جلسه) قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند. از مقیاس اختلال اضطراب فراگیر اسپیتزر و پرسشنامه اجتناب شناختی سکستون و دوگاس به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. تجزیه و  تحلیل اطلاعات به دست آمده با روش های تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بنفرونی با سطح معناداری کمتر از ۰/۰۵ در نرم افزار SPSS نسخه ۲۴ انجام شد.  یافته ها: نتایج نشان داد هر سه درمان مذکور در مرحله پس آزمون و پیگیری نسبت به گروه کنترل اثربخشی معناداری بر اجتناب شناختی زنان مبتلا به اضطراب فراگیر داشتند (P>۰/۰۵). همچنین تفاوت میانگین درمان ترکیبی با گروه کنترل (۱۴/۸۲۲-) بیشتر از تفاوت میانگین درمان های شناختی رفتاری (۹/۹۵۶-) و پسخوراند زیستی (۹/۹۱۱-) شده و در بهبود اجتناب شناختی موثرتر بوده است (P>۰/۰۵). نتیجه گیری: پیشنهاد می گردد از درمان ترکیبی به عنوان یک شیوه درمانی برای کاهش اجتناب شناختی در زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی استفاده شود.

Cognitive-behavioral therapy, Biofeedback therapy, Cognitive Avoidance,  Generalized anxiety disorder, درمان پسخوراند زیستی, درمان شناختی رفتاری, اجتناب شناختی, اضطراب فراگیر