لیلا رازقی - دانشجوی دکتری باغبانی
مهدی زیارت نیا - استادیار پژوهشکده علوم و صنایع غذایی
مجید عزیزی - دانشیار گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی
حسین مردانی - دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسی ارشد باغبانی

کرفس کوهی Kelussia odoratissima Mozaff از گونه‌های شناخته شده دارویی و علوفه بومی مناطق ایران بود که تاکنون وجود آن در سایر مناطق جهان گزارش نشده است. به دلیل برداشت دیگری آن در اوایل دوره رویشی و زمان نسبتاً زیاد استقرار و تولید بذر، این گیاه فرصت تجدید حیات و تولید بذر را نداشته و به همین دلیل از گیاهان در حال انقراض ایران محسوب می‌شود. پیشرفت‌های کشت بافت می‌توانند کارایی بسیاری در حفظ و تکثیر گیاهان در خطر انقراض و همچنین افزایش توان ژنتیکی گیاهان دارویی داشته باشند به منظور بررسی تصویر دیوارهای هورمونی بر القای کالوس از گیاهچه های استریل ریز نمونه تهیه گردید . دیوارها شامل محیط کشت پایه MS به همراه سطوح مختلف هورمون 2-4-D ، 0/5، 1 ، 2 یا a1,a2,a3 + Kin 0 ، 0/5 و 1 یا b1,b2,b3 و محیط کشت پایه MS به همراه NAA 0/5 ،1 و 2 یا a4,a5,a6 + BA 0 ، 0/5 و 1 یا b4,b5,b6 بود. پس از یک ماه میزان رشد، وزن و در صد کال زایی اندازه‌گیری و مقایسه شد. با درنظرگرفتن صفات فوق بیشترین اندازه کالوس 6.41 میلی‌متر و بیشترین در صد کال زایی 93% در غلظت mg l-1 0/5 Kin + mg l-1 2 2,4-Dو بیشترین وزن کالوس در غلظت mg l-1 1 NAA + mg l-1 0/5 BA به دست آمد. سپس به‌منظور بررسی در شرایط محیط مایه و ایجاد سوس پانسیون سلولی، ترکیب‌های هورمونی برگزیده D(2)-4-20.5 Kin و 2NAA + 0.5 BA در دو محیط MS و B5 با سه سطح آن اکسیدآن PVP ، PVPPو PVPP + PVP جمعاً 12 تیمار در 4 هفته متوالی ارزیابی شدن. نتایج تفاوت معنی داری در سطح پنج در صد بین عوامل مؤثر بر وزن خشک سلول را نشان داد در حالی که این عوامل بر روی وزن تن تفسیر معنی‌داری نداشتند. بیشتر وزن تر و خشک مربوط به محیط B5 با PVP 0.1 به میزان 1.6940 گرم بود. وزن تر و خشک سلول در طی هفته‌های متوالی روند افزایشی را نشان داد.

القا کالوس ، Kelussia odoratissima ، تأکید هورمونی، کشت سلولی