داور رضایی منش - گروه عمومی و علوم پایه، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران

زمینه و هدف: آیریزین یک هورمون تحریک شده در اثر فعالیت ورزشی است که بر بافت چربی سفید و بافت چربی قهوه ای اثرگذار است. بر پایه تحقیقات انجام گرفته فعالیت بدنی ضمن افزایش بیان پروتئین هایی مانند فولیستاتین با افزایش مصرف انرژی سبب کاهش وزن می شود و از این طریق بر شاخص مقاومت بر انسولین تاثیر دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی پاسخ سطوح پلاسمایی آیریزین، فولیستاتین و شاخص مقاومت انسولینی به دو نوع تمرین تناوبی با شدت بالا در مردان دارای اضافه وزن بود. مواد و روش ها: ۳۳ مرد دارای اضافه وزن (میانگین سنی ۱۱/۲±۹/۲۲ سال، وزن ۱/۶±۴۵/۸۲ کیلوگرم، شاخص توده بدنی ۲۲/۱±۷/۲۶ کیلوگرم بر متر مربع) که توانایی شرکت منظم در فعالیت های بدنی را داشتند، داوطلبانه در پژوهش حاضر شرکت کردند. آزمودنی ها به طور تصادفی ساده به سه گروه تمرین تناوبی شدید ۳۰ ثانیه (HIIT-۳۰)، تمرین تناوبی شدید ۶۰ ثانیه (HIIT-۶۰) و کنترل تقسیم شدند. برنامه تمرینی به مدت هشت هفته، هر هفته سه جلسه اجرا شد. برنامه گروه HIIT-۳۰ شامل هشت وهله ۳۰ ثانیه ای دویدن با شدت ۸۰ تا ۹۰ درصد ضربان قلب بیشینه با استراحت دودقیقه ای در چهار هفته اول، ۱۰ وهله در هفته پنجم و ششم و ۱۲ وهله در هفته های هفتم و هشتم بود. برنامه تمرین گروه HIIT-۶۰ شامل چهار وهله ۶۰ ثانیه ای دویدن با شدت ۸۰ تا ۹۰ درصد ضربان بیشینه با استراحت چهاردقیقه ای در چهار هفته اول بود. به منظور رعایت اصل اضافه بار در هفته های پنجم و ششم یک وهله و در هفته های هفتم و هشتم یک وهله دیگر اضافه شد. در مدت اجرای پژوهش، گروه کنترل برنامه ورزشی منظمی نداشتند. نمونه های خونی برای اندازه گیری آیریزین، فولیستاتین به روش الایزا و تعیین شاخص مقاومت به انسولین گرفته شدند. برای مقایسه میانگین شاخص ها از تحلیل واریانس یکطرفه و تی زوجی در سطح ۰۵/۰P≤ استفاده شد. نتایج: ارزیابی درون گروهی داده ها نشان داد که بین پیش آزمون و پس آزمون گروه تمرینات HIIT-۳۰ و گروه تمرینات HIIT-۶۰ در متغیرهای آیریزین و فولیستاتین، تفاوت معناداری وجود دارد (۰۵/۰P<). تحلیل واریانس یکطرفه نشان داد که تمرینات HIIT-۳۰ و HIIT-۶۰ به افزایش معنادار در مقادیر آیریزین (۰۵/۰P<) و فولیستاتین (۰۵/۰P<) و کاهش معنادار شاخص مقاومت به انسولین (۰۵/۰P<) منجر شد. مقایسه تغییرات بین گروهی نشان داد که بین گروه تمرینات HIIT-۳۰ و گروه تمرینات HIIT-۶۰ از نظر تاثیر بر متغیرهای پژوهش، تفاوت معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری: بر پایه نتایج این پژوهش می توان نتیجه گرفت که دو شیوه تمرین تناوبی شدید ۳۰ و ۶۰ ثانیه ای می تواند از راه افزایش سطوح آیریزین و فولیستاتین ضمن کاهش اضافه وزن و درمان چاقی سبب بهبود شاخص مقاومت به انسولین در مردان دارای اضافه وزن شود.

آیریزین, اضافه وزن, تمرین تناوبی شدید, فولیستاتین, مقاومت به انسولین