بررسی تنوع ژنتیکی گیاه دارویی آویشن Thymus sp با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی

آویشن Thymus sp. گیاهی است پر شاخه و دارای ساقه های چوبی با ارتفاع 10 تا 30 سانتی متر، ساقه های گیاه پوشیده از کرک و بر گهای کوچک آن دارای ظاهر لوزی شکل و وضع متقابل بر روی ساقه، رنگ برگ های آن خاکستری روشن است و در آن غد ههای فراوان اسانس دیده م یشود. در این تحقیق نمونه آویشن با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه داد ههای مورفولوژیک به صورت طرح کاملا تصادفی نا متعادل با استفاده از نرم افزار SAS مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که میان نمونه های مختلف آویشن از نظر تمام صفات اندازه گیری شده اختلاف معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین در سطح احتمال 5% و به روش دانکن انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد از نظر صفات تعداد روز تا 2 ، 6 و 8 برگی شدن، اکسشن 9 و از نظر تعداد روز تا 4 برگی شدن، اکسشن 8، از نظر ارتفاع بوته، اکسشن 8، از نظر بزرگترین سطح تا جپوشش، اکسشن 4، از نظر کوچکترین سطح تاج پوشش، اکسشن 12 ، از نظر سطح تاج پوشش، اکسشن 4، از نظر تعداد ساقه در هر بوته، تعداد روز تا اولین آثار گلدهی و تعداد روز تا 50 % گلدهی، اکسشن 7، از نظر درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی، اکسش ن 3 ، از نظر عملکرد تر و خشک، اکسشن 7 بیشترین مقادیر را دارا بودند همچنین به منظور بررسی تنوع ژنتیکی با استفاده از نشانگر مولکولی رپید، از برگ های جوان آویشن DNA ژنومی استخراج و واکنش زنجیره ای پلیمراز PCR با استفاده از 9 آغازگر RAPD بر روی DNA ژنومی توده های مورد مطالعه انجام گردید و 149 نوار باندی تولید نمود که 124 تا از باندها 83/22% چند شکلی نشان دادند. نوارهای باندی بر اساس وجود ( 1) یا عدم وجود باند ( 0) کد گذاری و ماتریس تشابه تود ه ها با استفاده از نر م افزار 3.2 Pop gen محاسبه شد و بر اساس آن تجزیه خوشه ای به روش UPGMA انجام و دندروگرام آن ترسیم گردید. در دندروگرام حاصل توده های مورد مطالعه در 2 گروه اصلی طبقه بندی شدند. بیشترین شباهت و کمترین فاصله ژنتیکی در نمونههای 5 و 3 در سطح 77 % و با فاصله ژنتیکی 0/2559 مشاهده شد و کمترین شباهت و بیشترین فاصله ژنتیکی در نمونههای 1 و 8 در سطح 50 % و با فاصله ژنتیکی 0/6931 نسبت به هم قرار داشتند.

Keywords:

آویشن , تنوع , مورفولوژیکی , مولکولی RAPD