تورج خسروی جاوید - دانشجوی دکتری مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی، دانشگاه هنر، اصفهان، ایران
مجتبی احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد ایران شناسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

یکی از سکونتگاههای اعصار قدیم و تا همین اواخر، قلعه ها هستند که در فلات ایران پراکنده اند؛ تعداد زیادی از آنها تخریب شده اند و تعداد اندکی از آنها سالم و قابل سکونتند و حیات در آنها جریان دارد. اقلیم منطقه تعیین کننده مصالح و شکل آنهاست. برای مثال، در قلعه دهشاد شهریار مصالح ساخت از خاک محل و اطراف روستا بوده و چون اقلیم شهریار تقریبا گرم و خشک و مصالح عمده آن خاک و آجر است، در گذشته از آن برای ساخت ابنیه استفاده می کردند. تعداد کمی از قلعه ها نظامی و تعداد بیشتری از آنها مسکونی هستند که قلعه مذکور مسکونی است. هرچند شکل قلعه نظامی با مسکونی متفاوت است؛ اما دارای مشترکاتی هستند مثل حصار، برجک و سردر. اکثر قریب به اتفاق قلعه های موجود در شهریار مسکونی هستند و به غیر از قلعه دهشاد، تمامی آنها مخروبه و متروکه و خالی از جمعیت هستند. قلعه دهشاد قلعه ای روستایی و دارای ۱۲ باب خانه، خانه کدخدا، انبار، گذر اصلی و فرعی، برج و بارو و سردر ورودی است. این قلعه در حال حاضر سالم ترین قلعه شهرستان شهریار است. هدف این پژوهش شناخت و مطالعه یکی از قلعه های باارزش شهرستان شهریار است. این پژوهش به صورت میدانی، مصاحبه با افراد محلی و کتابخانه ای انجام شده است.

قلعه دهشاد، قلعه تاریخی ، معماری قلعه، ساختار معماری، شهریار