علی جهان بینی - دانشجوی دکتری گروه معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران.
مهروش کاظمی شیشوان - دانشیار گروه معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران.
احمد میرزا کوچک خوشنویس - استادیار گروه گردشگری، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران.
اکبر عبدالله زاده طرف - استادیار گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

هر فضا و کالبدی که برای سکونت انسان در نظر گرفته می شود به شکل گیری عرصه های امن، محرم، امن و آرام نیاز دارد. در چنین فضایی باید تمام شرایط مادی و معنوی برای مصرف کننده ها به منظور حصول محرمیت در تمام ابعاد فراهم شود. از آنجا که مسکن بستر آرامش و آسایش برای ساکنان است، باید مقوله هایی مانند سلسله مراتب فضای ورودی ها، حریم خصوصی، امنیت و ... در طراحی آن مد نظر قرار بگیرد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی عناصر کالبدی موثر در ایجاد خلوت و محرمیت و تعاملات اجتماعی در طراحی و نحوه ساخت در مجتمع های گل نرگس، برج زمرد، آفتاب ولیعصر، شهید چمران، گلستان و فجر ائل گلی تبریز انجام پذیرفت. روش تحقیق در مطالعه حاضر توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات از طریق مشاهده فضاهای مجتمع های مسکونی و نظرسنجی از ساکنین مجتمع های مسکونی انجام شد. مولفه های مورد بررسی شامل میزان محرمیت و حریم خصوصی و رضایت از تعاملات اجتماعی بودند که با استفاده از پیش آزمون و آزمون آلفای کرونباخ پایایی ابزار با ضریب بالاتر از ۷/۰ مورد تائید قرار گرفت. برای پیگیری تفاوت های معناداری در تجزیه و تحلیل های چندگروهی، از آزمون تعقیبی LSD استفاده گردید. داده های تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS مورد آزمون و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که طراحان در طراحی فضاهای عمومی و نیمه عمومی مجتمع ها امکان برقراری تعاملات اجتماعی را که از نیازهای اساسی بشر است در حدودی مشخص و با در نظر گرفتن عوامل دیگری همچون خلوت و حریم خصوصی و محرمیت ساکنین در نظر داشته و فراهم نمایند تا بتوان با طراحی فضای مناسب برای برقراری روابط انسانی و اجتماعی، کیفیت تعاملات اجتماعی افزایش یابد.

خلوت، محرمیت، تعاملات اجتماعی، مجتمع مسکونی