پریا نوری خسروشاهی - دانش آموخته دکتری مدرسی معارف گرایش قرآن و متون اسلامی دانشگاه قرآن و حدیث(پردیس تهران)

از دغدغه های مهم مسلمانان، هویت فرهنگ و تمدن اسلامی است. تمدن اسلامی و شاخصه های آن، در صورت توجه، و عدم غفلت، ضمن ایجاد تحولی عمیق در جامعه ی انسانی، مجموعه ای از اندوخته های مادی و معنوی جهت نیل انسان به کمال مطلوب بشریت را عرضه خواهد نمود. شاخصه های هر تمدن متناسب با مبانی مربوط به آن، متفاوت است. تمدن اسلامی، با تکیه به آیات قرآن شاخصه های اهمی در این زمینه ارائه داده است. نوشته ی حاضر در صدد پاسخگویی به این سوال است که، علامه طباطبایی ویژگیهای خاص تمدن اسلامی را که در طول هزار و پانصد سال به وجود آمده است را چه میداند؟ ایشان با توجه به رویکرد اجتماعی که در تفسیر «المیزان فی تفسیر القرآن» داشته اند، غالب آیات قرآن را با دید جمعی تفسیر نموده و شاخصه های بارز تمدن اسلامی را مورد اشاره قرار داده است. گردآوری اطلاعات در این مقاله کتابخانه ای و پردازش آنها به روش توصیفی-تحلیلی است.ایشان شاخص های ترابط عقل و وحی، اجرای عدالت، علم و دانشاندوزی، داشتن جهان بینی پویا، مبارزه با سنتهای غلط اجتماعی، وحدت اجتماعی و محوریت اخلاق را از جمله شاخصه های موثر در شکل گیری و رشد و ترقی تمدن اسلامی ذکر کرده اند؛ که هر یک از این موارد با استنادات قرآنی قابل تطبیق است.

شاخصه، تمدن، تمدن اسلامی، قرآن کریم، المیزان فی تفسیر القرآن، علامه طباطبایی