طیبه دهقانپور - دانشجوی پسادکترای سیاستگذاری فرهنگی،دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
محمدمهدی گرجیان - استاد تمام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، قم، ایران

مقاله حاضر به بررسی و نقد مبانی فلسفی نظریه سرمایه فرهنگی بوردیو بر اساس مبانی فلسفی علامه طباطبایی (ره) می پردازد. ازاین رو کشف مبانی دیدگاه ها و ارتباط میان آنها در دستور کار این پژوهش است. لذا در یک مطالعه اسنادی پس از مرور و تفکیک رویکردهای مفهومی در بسط نظریه سرمایه فرهنگی،و ابعاد آن در آثار بوردیو، به تبیین مفاهیم بنیادین در راستای تبیین اصطلاح سرمایه فرهنگی، و در نهایت به نقدآن از نگاه مبانی فلسفی علامه طباطبایی ره، پرداخته می شود. مرور پژوهش های انجام شده در غرب نشان داده که مفهوم سرمایه فرهنگی در هر دوره ای، با توجه به شرایط زمانی و مکانی هر جامعه، بازنگری گردیده، درحالی که در پژوهشهای داخلی، مفهوم سرمایه فرهنگی در قالبی مشابه با تقسیم بندی بوردیویی به طور یکسان بدون بازنگری و بی توجه به بنیادهای فرهنگی بومی مورداستفاده قرارگرفته است. درواقع، سرمایه فرهنگی دارا بودن سرمایه انسانی-الهی است؛ مسئله ای که در ادبیات بوردیو وجود نداشته، بلکه نگاهی انتقادی بدان شده است. با عنایت به زیرساخت های فلسفی الهی علامه طباطبایی(از جمله نظریه اعتباریات)، بازخوانی نظریه، چهره نوین و بومی به خود گرفته، با پیراستن آن از برخی زیرساخت های فلسفی بوردیو می تواند در ثبات اندیشه ورزی در عرصه فرهنگ جلوه بدیعی از خود بنمایاند.

سرمایه فرهنگی، پیر بوردیو، علامه طباطبایی، مبانی فلسفی، متافیزیک، اعتباریات