محمدحسن نامی - دانشیار دانشگاه فارابی و عضو هیئت امنا بنیاد ایران شناسی
احسان علی پوری - دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری و مدیر کل پژوهش ستاد کل بحران کشور

یکی از حوادث طبیعی و غیر مترقبه ای که انسان های گذشته و امروزی با آن مواجه بوده و همیشه سعی کرده اند به طرق مختلف آن را مدیریت کنند، مربوط به وقوع زلزله است. هنگامی که بلایای طبیعی روی می دهد، سکونت گاه های انسانی به ویژه روستاها با خطرهای بیشتری مواجه هستند. تاب آوری و توانایی بازیابی پس از شرایط یا رویدادهای غیر منتظره و شدت اختلالی که سیستم می تواند آن را جذب کند، قبل از اینکه ساختار سیستم از طریق تغییر متغیرها و فرایندهایی که رفتار آن را کنترل می کنند، می تواند به ساختار متفاوتی تبدیل شود. هدف اصلی این پژوهش سنجش تاب آوری دهستان های استان ایلام در برابر زلزله می باشد؛ بنابراین پرسش مطالعه این است که وضعیت سنجش تاب آوری در برابر زلزله در دهستان های استان ایلام چگونه است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. اطلاعات مورد نیاز در دو مرحله از طریق مطالعه و استخراج از منابع موجود در دسترس و آراء خبرگان گردآوری شد و در انتها با استفاده از روش دلفی ادغام گردیدند. پس از استخراج شاخص ها، وزن شاخص ها با استفاده از مدل چند متغیره (AHP_ FUSSY) به دست آمد؛ داده ها به وسیله نرم افزار GIS مدل CoKriging تجزیه و تحلیل گردیدند. تحلیل یافته ها نشان می دهد در بین سنجه های تحقیق بیشترین ارزش وزنی را سنجه گسل اصلی با وزن ۰/۵۰۷ دارد. بعد از آن سنجه های گسل فرعی و کانون زلزله به ترتیب با اوزان ۰/۲۵۲، ۰/۲۴۱ اولویت های بعدی را به خود اختصاص داده اند. تحلیل یافته ها با استفاده از مدل کو کرچینگ نشان می دهد که: آسیب پذیرترین دهستان ها شامل: دهستان مورموری، آب انبار، بیجنوند، شباب، سراب باغ و هندمینی می باشد و ایمن ترین دهستان ها: دهستان هجداندشت، زردلان، ابو غویر، زرنه و سید نصر الله می باشد؛ بنابراین از آسیب پذیری کمتری برخوردارند.

سنجش، تاب آوری، دهستان، ایلام، زلزله.