فائزه عقیقی - دکترای ایران شناسی و پژوهشگر بنیاد ایران شناسی

قالی بافی در ایران از جمله هنرهای کهنی است که همراه با ارائه محصولاتی زیبا، اندیشه و آرمان های ایرانیان را نیز با ظرافت به تصویر می کشد. استان کردستان با دارا بودن سابقه ای طولانی در این هنر و با وجود طبیعتی زیبا و چراگاه های مناسب، مواد اولیه با کیفیتی را برای قالیبافان فراهم کرده که در نهایت با همراهی ذوق و هنر ایشان، تولیدات شایسته ای را به دوستداران هنر قالی بافی عرضه داشته است. با وجود رواج فراوان این هنر در بیشتر شهرها و روستاهای این استان اما دو شهر بیجار و سنه (سنندج) در این زمینه از شهرت بیشتری برخوردارند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی ضمن مروری کلی بر قالی بافی استان کردستان، نقشه ها و طرح های قالی این استان را تحلیل و مورد بررسی قرار داده است. قالی های استان کردستان دارای طرح ها و نقشه های متنوعی است که هر یک نشان از تفکرات و اندیشه مردمان کردستان را دارد. از جمله این طرح ها می توان به شاه عباسی بیجار، ماهی در هم، سه ترنج، گل میرزاعلی، وکیلی و گل فرنگ اشاره کرد. به دلیل گستردگی فرهنگ و مقولات فرهنگی، تحلیل قطعی و جامع در مورد انتخاب چرایی این طرح ها و بررسی منشا آنها ممکن نیست اما با ارائه تحلیل های جزئی می توان به گوشه ای از حقیقت دست یافت. بررسی طرح ها و نقشه های قالی کردستان نشان از علاقه مردم این خطه به نقش اندازی در سه حوزه طبیعت، تفکرات دینی و اساطیری و تقدیس بزرگان خود دارد.

قالی ،کردستان ،طرح ،نقشه، بیجار، سنه، قالی بافی.