آمنه اکبرزاده شرفی - PhD Student, Razi University, Kermanshah, Iran
سعید جلالی هنرمند - Razi University, Kermanshah, Iran
حمیدرضا چقازردی - Razi University, Kermanshah, Iran
محمداقبال قبادی - Razi University, Kermanshah, Iran

تنش خشکی یک عامل محدود کننده مهم برای بهره وری کشاورزی در سرتاسر جهان محسوب شده و راهکارهای مختلفی برای کاهش اثر سوء تنش خشکی در گیاهان ارائه شده است. کاریکین حاصل از سوزاندن بقایای گیاهی (دودآب)، به عنوان یک شبه فیتوهورمون تنظیم کننده رشد و تمایز گیاه در شرایط تنش خشکی شناخته شده است. به منظور ارزیابی اثر محلول پاشی برگی دودآب بر شاخص های رشد، عملکرد و برخی از اجزای عملکرد دانه گندم نان، آزمایش در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی کرمانشاه، در دو سال زراعی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ و ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل ارقام گندم نان دیم (آذر۲ و ریژاو) و محلول پاشی دودآب با غلظت یک در هزار (۱:۱۰۰۰ حجمی/ حجمی) در ۱۱ سطح شامل عدم محلول پاشی (شاهد)، محلول پاشی در مراحل برجستگی دوگانه، تشکیل گره دوم، ظهور سنبله، گرده افشانی، برجستگی دوگانه + تشکیل گره دوم، برجستگی دوگانه+ ظهور سنبله، برجستگی دوگانه + گرده افشانی، تشکیل گره دوم + ظهور سنبله، تشکیل گره دوم + گرده افشانی، ظهور سنبله + گرده افشانی بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (۲۹۶۰ کیلوگرم در هکتار)، شاخص سطح برگ (۳/۹۶) و شاخص برداشت (۳۶/۱درصد) در تیمار محلول پاشی در مرحله برجستگی دوگانه+ تشکیل گره دوم به دست آمد. بیشترین عملکرد زیستی (۸۰۶۰ کیلوگرم در هکتار) در محلول پاشی در مرحله برجستگی دوگانه + ظهور سنبله بود. محلول پاشی در مرحله برجستگی دوگانه+ تشکیل گره دوم باعث بهبود عملکرد دانه در ارقام ریژاو و آذر۲ (به ترتیب ۳۰ و ۳۴ درصد افزایش نسبت به شاهد) شد. نتایج این تحقیق نشان داد که محلول پاشی دودآب در مرحله رشد زایشی، فناوری کاربردی مناسبی برای بهبود عملکرد دانه گندم در زراعت دیم می باشد.

Anthesis, Double ridge, Harvest index, Rainfed wheat and Smoke water, برجستگی دوگانه, دودآب, شاخص برداشت, گرده افشانی و گندم دیم