ایمان سلطانی - استادیار دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران
حسین فیاضی - استادیار دانشگاه صنعتی مالک اشتر، دانشکده الکتروسرام و مهندسی برق
عارف بالی - دکترای تخصصی و دانشیار گروه برق دانشگاه صنعتی مالک اشتر

استفاده از منسوجات هوشمند در صنایع نظامی جهت حفاظت از پرسنل و تحلیل وضعیت آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. منسوجات هوشمند با قابلیت طراحی بالا، سهولت در تولید و کاربردهای متنوع، نقش بسزایی در دفاع غیرنظامی در برابر حملات نظامی و حوادث و بلایای طبیعی دارد. در این مقاله، شناسایی، معرفی و اولویت­بندی مجموعه­ای از راهبردها، قابلیت­ها و اقدامات غیرمسلحانه در طراحی و تولید منسوجات هوشمند با رویکرد پدافند غیرعامل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است تا در هنگام بروز هرگونه تهدید مرتبط، موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت های ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن شوند. بدین منظور، در ابتدا از تحقیقات میدانی و توزیع پرسشنامه SWOT بین ۴۰ نفر از خبرگان کشور در عرصه مدیریتی، علمی، صنعتی و عملیاتی استفاده و برای لحاظ کردن جنبه های دفاعی و امنیتی مدل DS+PESTEL به کار برده شد. پایایی پرسشنامه­ها در نرم افزار SPSS با آلفای کرونباخ ۸۲/۰ مورد تایید قرار گرفت. پس از تحلیل عوامل محیطی، راهبردهایی استخراج شده تا بتوانند اهداف پنج گانه پدافند غیرعامل را برآورده سازند. راهبردها بر اساس پرسشنامه مبتنی بر روش ماتریس برنامه­ریزی راهبردی کمی (QSPM) جهت ارزیابی میزان اهمیت در بین همان نمونه قبلی توزیع و در نهایت راهبردهای اولویت­بندی شده متناسب با تامین و بومی سازی منسوجات هوشمند استخراج و تبیین شدند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که وضعیت موجود در حالت تدافعی بوده است. در بین راهبردهای اولویت­بندی شده مطابق نظرات متخصصین ۱۱ مورد راهبرد قوی شناسایی شد. طبق نتایج بدست آمده، شناسایی و اولویت­بندی نقاط ضعف و قوت اقلیمی کشور با هدف استفاده در طراحی و تولید منسوجات هوشمند، بهینه ­سازی و روزآمدسازی تجهیزات مرتبط با بومی سازی منسوجات هوشمند با استفاده از  فناوری های نوظهور و سرمایه گذاری دولت برای بومی سازی منسوجات هوشمند از مهم ترین راهبردها جهت تحقق هدف می باشند.

منسوجات هوشمند, پدافند غیرعامل, پرسشنامه, راهبرد, بومی سازی