مروری بر شاخص های مدیریت مصرف آب گیاهان مختلف در ایران

این تحقیق با هدف ارزیابی حجم آب آبیاری و بهره وری آب ۳۵ محصول زراعی و باغی در ایران انجام شد. اندازه گیری های میدانی شامل حجم آب آبیاری و عملکرد محصول برای حداقل یک فصل زراعی در قطب های تولید هر محصول انجام شد. محصولات شامل ۱۲ محصول زراعی (گندم، برنج، جو، ذرت علوفه ای، یونجه، چغندرقند، نیشکر، لوبیا، آفتابگردان، پنبه، کلزا، سویا)، ۱۷ محصول باغی (زعفران، سیب، زیتون، پرتقال، نارنگی، هلو، شلیل، آلو، لیمو، انجیر، انگور، خرما، انار، گردو، بادام، پسته، گیلاس) و ۶ محصول سبزی و صیفی (گوجه فرنگی، هندوانه، سیب-زمینی، خیار، خربزه، پیاز) بودند. نتایج نشان داد میانگین حجم آب آبیاری محصولات مختلف از ۳۹۸۴ برای محصول کلزا تا ۳۲۵۰۰ مترمکعب بر هکتار برای نیشکر متغیر است. میانگین حجم آب آبیاری ۳۵ محصول مورد مطالعه ۸۰۳۲ مترمکعب بر هکتار تعیین گردید که این شاخص به تفکیک محصولات باغی، زراعی و سبزی و صیفی به ترتیب ۹۱۶۲، ۷۶۶۹ و ۷۲۴۷ مترمکعب بر هکتار بود. همچنین حجم کل آب مورد استفاده برای ۳۵ محصول مورد مطالعه ۷/۶۱ میلیارد مترمکعب و حجم کل آب آبیاری سایر محصولاتی که در این تحقیق ارزیابی نشده بودند، ۴/۹ میلیارد مترمکعب برآورد شد. در مجموع، حجم کل آب مورد استفاده برای آبیاری محصولات آبی کشور ۱/۷۱ میلیارد مترمکعب برآورد می شود. میانگین وزنی بهره وری آب آبیاری و آب محصولات مورد مطالعه به ترتیب ۹/۱ و ۵/۱ کیلوگرم بر مترمکعب تعیین شد. از نظر شاخص درآمد ناخالص به ازای واحد حجم آب آبیاری، زعفران و پسته بیشترین، و نیشکر، سویا، جو، ذرت علوفه ای، گندم و یونجه کمترین مقدار این شاخص را به خود اختصاص دادند.

Keywords:

حجم آب کاربردی , بهره وری فیزیکی , تحلیل خوشه ای , درآمد ناخالص