سیدمحسن موسوی - دانشجوی دکتری تخصصی مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
رضا ابراهیم زاده دستجردی - استادیار گروه مدیریت دولتی و رسانه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
علی رشیدپور - دانشیار گروه مدیریت و برنامه ریزی امور فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

این پژوهش با هدف تحلیل عاملی اکتشافی مقیاس ارتباطات اثربخش انسانی از دیدگاه قرآن مجید انجام شد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع اعتبارسنجی بود. جامعه پژوهش کلیه آیات قرآن مجید بود که تلاش شد تا مضامین مرتبط با ارتباطات اثربخش انسانی از آن ها استخراج و سازه بدست آمده اعتبارسنجی شود. لذا با استفاده از تفسیر نور، ۴۱۹ آیه شناسایی و در گام های بعدی گویه های مربوط به ارتباطات اثربخش انسانی از این آیات استخراج گردید. برای تحلیل داده ها از روش های تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. همچنین، نتایج خروجی مضامین با نظر اساتید صاحب نظر در حوزه علوم قرآنی مورد ارزیابی قرار گرفت که نشان از روایی قابل قبول آن ها بود. بعلاوه، برای بدست آوردن پایایی مقیاس از روش هولستی استفاده شد که بر مبنای آن میزان پایایی آن ۰/۸۷۶ بدست آمد. در نهایت، نیک سرشتی تعامل گر، آزادمنشی در گفتمان ارتباطی، کنش ارتباطی جرات ورزانه، ساختارمندی در گفتار، و شنود موثر، از مقیاس ارتباطات اثربخش انسانی استخراج و مورد تایید قرار گرفتند. بر مبنای این نتایج، مقیاس ارتباطات اثربخش انسانی از دیدگاه قرآن مجید می تواند به عنوان یک مقیاس معتبر و پایا در پژوهش های جامعه شناسی، روانشناسی و حوزه ارتباطات انسانی مورد استفاده پژوهشگران قرار گیرد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که انطباق ارتباطات انسانی اثربخش انسان ها با مبانی قران مجید مستلزم آن است که انسان هایی با ذات و سرشت پاک وجود داشته باشند بدین معنا که مولفه هایی که در مضمون نیک سرشتی تعامل گر در این پژوهش آمده است در بالاترین سطح قرار گیرد. ولی این شخصیت نیک سرشت به خودی خود کفایت نمی کند بلکه باید از یک مهارت، تحت عنوان شنود موثر بهره مند باشد زمانی که افراد از شنود موثر بهره مند گردیدند می بایست ذهنی توسعه یافته داشته باشند بدین معنی که شخصیت آن ها به گونه ای باشد که آزادمنشی در گفتارشان متبلور شود که این مهم نشات گرفته از ادارک افراد برقرارکننده ارتباط است. چنین فردی انسان آزادمنشی است و هنگامی که انسان آزادمنش شد دو خصیصه دیگر را باید در ارتباطات انسانی بدست آورد. ابتدا جرات ورزی در گفتار است این به آن معنی است که انسان به شدت گفتاری جرات ورزانه پیدا می کند. در ادامه چنین فردی، انسانی می شود که زبان و ارتباطات او بسیار ساختارمند شده و متخلق به یک سبک ارتباطی فوق العاده گردیده است.

ارتباطات اثربخش انسانی# ساختارمندی در گفتار# کنش ارتباطی جرات ورزانه# آزادمنشی در گفتمان