عیرضا سروستانی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرمشهر گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل
فرزاد نویدی نیا - استادیار و عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی ، واحد اندیمشک، دانشگاه آزاد اسلامی، اندیمشک، ایران
فریدون اکبرزاده - دکتر فریدون اکبرزاده گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

در جهان معاصر جنبش های اعتراضی و اجتماعی همواره اهرمی مهم در دگرگونی های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بوده است. ریشه شکل گیری این اعتراضات را می توان در بحران هایی دید که نارضایتی ژرفی را در میان مردم از نهادهای سیاسی به بار می آورند. با گسترش نومیدی از بهبود وضعیت موجود، مردم نارضایتی خود را از دولت ها به شکل های مختلف نشان داده و بدین ترتیب جنبش های اعتراضی و اجتماعی آفریده می شوند. در این میان نقش رسانه ها به عنوان ابزاری فراگیر و قدرتمند در بازنمایی اخبار اعتراضات و ادامه دار شدن آنها کاملا مشهود است. این تحقیق با هدف پاسخ دادن به این سوال که ماهیت روانشناسی اجتماعی اعتراضات سال ۱۴۰۱ در ایران چه بوده و رسانه های خارجی فارسی زبان ( مطالعه مورد شبکه ایران اینتر نشنال) در ایجاد ناآرامی ها چه نقشی ایفا نموده اند، طراحی و اجرا گردید. برای پاسخ به این سوال از نظریه محرومیت نسبی تد رابرت گر و نیز از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد اعتراضات به عنوان یک پدیده اجتماعی و روانشناختی، که به طور گسترده ای در میان جوانان و به ویژه زنان مشاهده شد، نشان دهنده نارضایتی عمیق از شرایط اجتماعی و اقتصادی کشور بود. این ناآرامی ها ریشه در احساس عدم امنیت، تبعیض و نابرابری اجتماعی داشت. دراین میان فعالیت و تحریکات رسانه های فارسی زبان خارجی، بخصوص شبکه ایران اینترنشنال، نقش مستقیم و محوری در تشدید نارضایتی ها، کنشگری سیاسی، گسترش ویروس تجمعات، امنیت زدایی ذهنی افکار عمومی، خرابکاری ها، خدشه دار نمودن وجهه نظام و مسئولین و سازمان های امنیتی و نظامی داشت. این شبکه اعتراضات ۱۴۰۱ را اعتراضاتی سراسری، دارای ایدئولوژی و هدفمند بازنمایی نمود.

روان شناسی اجتماعی، اعتراض، ناآرامی، نظریه محرومیت نسبی